De producent van de beoogde opvolger van de 138 F-16’s, de Amerikaanse Joint Strike Fighter (JSF), wil nog dit voorjaar horen of Nederlandse ondernemingen met zo’n 800 miljoen euro deel willen nemen aan de productie. Nederland zou op die manier de belangrijkste onderaannemer kunnen worden van het project.

Deelname aan de productie betekent dat Nederland er meteen voor kiest om in 2010 zijn F-16’s daadwerkelijk te vervangen door Amerikaanse JSF’s. Als Den Haag daarentegen nu niet toehapt, heeft het nog jaren de tijd om de keuze te maken tussen de JSF en zijn twee Europese concurrenten.

Timmermans houdt de keuze nog graag open, zo stelt hij maandag in de Volkskrant. Volgens hem moet de Kamer niet overhaast een beslissing nemen over een order die in totaal zo’n 5,5 miljard euro betreft. „Stapt ons bedrijfsleven nu in het project, dan zitten we eraan vast”, aldus het PvdA-kamerlid.

Met de stellingname van de socialisten lijkt het pleit in politiek Den Haag beslist. VVD en CDA neigen naar deelname aan het project, maar hebben samen geen meerderheid. D66 en GroenLinks aarzelen.

Op zich is het ook nog mogelijk dat het kabinet zelf af zal zien van deelname aan de productie. Staatssecretaris Van Hoof heeft onlangs harde onderhandelingen gevoerd met bouwer Lockheed Martin en met Amerikaanse topfunctionarissen over een financieringsregeling. Uit die gesprekken kwam nog geen bevredigende conclusie. Deze week voeren Van Hoog en minister Jorritsma van Economische Zaken nog gesprekken met topmensen van Stork en RDM. Volgens beide VVD’ers moeten deze bedrijven nu meer geld op tafel leggen om straks gunstige contracten in de wacht te kunnen slepen.

Timmermans vindt dat „de mannen en vrouwen bij Defensie recht hebben op het beste spul”, maar wil juist daarom een besluit voor een Amerikaans of een Europees toestel niet op een achternamiddag nemen. „De JSF is een prachttoestel, maar de Franse Rafale, een toestel dat bewezen heeft snel en wendbaar te zijn, zou naar men zegt de JSF in een luchtgevecht neerhalen.”

Dat de JSF relatief goedkoop is, weet Timmermans, maar „de ervaring leert dat kostenoverschrijdingen eerder regel dan uitzondering zijn. Ik wil over een jaar of vijftien niet voor een parlementaire enquêtecommissie verschijnen die uitzoekt waarom er meer geld is uitgegeven dan geraamd was.”

Verder is het PvdA-kamerlid ervan overtuigd dat na 11 september het Nederlandse defensiebeleid grondig herzien moet worden. „Als we nu een besluit nemen ten gunste van de JSF, leggen we een enorm beslag op het defensiebudget. Dan ontbreekt de flexibiliteit om nieuw beleid uit te stippelen.”