Sinds jaar en dag vraagt het Amerikaanse Howard Centre aandacht voor gezinsnormen en -waarden. De instelling organiseerde in 1995 het eerste World Congress of Families, in Praag.

Bijeenkomsten in andere hoofdsteden, waaronder Mexico-stad en Amsterdam, volgden. Deze week zijn ethici en opinieleiders uit alle delen van de wereld in Moskou bijeen om zich te buigen over de „demografische winter” die de aarde volgens hen bedreigt.

De Social State University, in het noorden van de Russische hoofdstad, vormt het statige decor van het congres. Het complex wordt streng beveiligd. Moskou is de aanslagen op de metro en het nationale theater nog niet vergeten. In de tuin van de universiteit staan tanks en kanonnen uit het Sovjettijdperk. Aan de wand van het auditorium prijkt het portret van president Medvedev.

Niet voor niets wordt het congres in Moskou gehouden. Als er één land is dat met demografische problemen kampt, is het wel Rusland. De bevolking krimpt gestaag en 60 procent van de huwelijken eindigt in echtscheiding. Het percentage abortussen overstijgt inmiddels dat van de Verenigde Staten.

Allan Keyes, voormalig ambassadeur bij de Verenigde Naties, oud-presidentskandidaat in de Verenigde Staten en spreker op het congres, legt de schuld van de vergrijzing in ontwikkelde landen vooral bij de sterk toegenomen individualisering. „In de Sovjet-Unie streefde men een ideaal na, zonder aandacht voor het individu te hebben. Tegenwoordig is het omgedraaid. Individuele dromen moeten worden waargemaakt, ten koste van de gemeenschap”, betoogt hij.

„De samenleving is echter geen optelsom van individuen”, vervolgt Keyes. „Net zo goed als een muziekstuk niet alleen maar een verzameling noten is. De betekenis van het gezin in de samenleving is van het grootste belang.”

Volgens Keyes is het Westen de warmte van het gezin kwijtgeraakt. „We hebben geprobeerd alternatieven te zoeken voor de bron van energie en leven. Maar we moeten wel bedenken: alles wat tegen de wil van God ingaat, is geen lang leven beschoren. De demografische winter begint met een morele kilte. Wij hebben onze normen overboord gegooid.”

Is er dan geen remedie voor de bevolkingsproblematiek? „Jazeker”, zegt Allan Keyes stellig. „God heeft ons het instituut gezin gegeven om de mensheid 
in stand te houden. En niet alleen om onszelf in stand te houden, maar in de eerste plaats om Zijn beeld te dragen. Wij zijn alleen ernstig in gebreke gebleven om het belangrijkste goed in onze economie te produceren. We kunnen ons druk maken om onze zware industrie, om grondstoffen en mineralen. Maar uiteindelijk vormt het gezin de sleutel tot duurzaamheid.”

Alan Carlson, directeur van World Congress of Families, sluit zich bij Keyes aan. „We moeten terug naar Genesis 1. Daar wordt verhaald dat God de mens heeft geschapen. En in hoofdstuk 2 lezen we heel duidelijk dat God aan de mensheid de opdracht geeft zich te vermenigvuldigen. Man en vrouw zullen tot één vlees 
zijn. Man en vrouw – geen variaties. Sinds het midden van de vorige eeuw moest dat plotseling allemaal anders. Daarmee hebben we het fundament onder onze samenleving ondergraven.”

Carlson pleit voor een radicale omslag in het debat over het gezin. „Het gezin wordt nu vooral als obstakel voor persoonlijke ontwikkeling gezien. Maar het gezin is juist de bron van ontwikkeling en de oplossing van het probleem van ontvolking. We moeten af van het idee van kinderloosheid. We moeten stoppen te denken dat religieuze orthodoxie een bedreiging voor culturele vooruitgang vormt.”

Het gezin is overigens geen concept dat uit schoolboekjes kan worden geleerd, waarschuwt Allan Keyes. „De band in een gezin is op liefde gebaseerd. Als een fabriek of bank dreigt om te vallen, kan de staat ingrijpen en compensatie bieden. Bij een gezin is daar geen sprake van.”