Die waren nodig omdat het kabinet-Leterme II was gevallen over een taalpolitieke kwestie. Een jaar later is er nog steeds geen nieuwe regering en de kans op een akkoord wordt met de dag kleiner. De kloof tussen Vlamingen en Walen lijkt onoverbrugbaar.

Dat de kabinetsformatie niet makkelijk zou worden, was al meteen na de verkiezingen duidelijk. In Vlaanderen won de Vlaams-nationalistische N-VA fors. Dit voormalige splintergroeperinkje, dat op termijn streeft naar een onafhankelijke Vlaamse republiek, werd de grootste partij van het land. In Wallonië bleef de socialistische PS oppermachtig, een partij die niet alleen huiverig is voor gemorrel aan het staatsbestel, maar die ook inhoudelijk mijlenver af staat van de centrumrechtse N-VA.

Toch begon de formatie een jaar terug in een redelijk optimistische sfeer. N-VA-leider Bart de Wever en PS-voorzitter Elio Di Rupo konden het persoonlijk wel met elkaar vinden. De Wever gunde Di Rupo meteen het premierschap, een functie die hij zelf toch niet ambieert. De socialist, zoon van Italiaanse immigranten, zou de eerste Franstalige premier van België worden in ruim dertig jaar.

Maar al snel ebde de hoop op een snelle doorbraak weg. De PS en de andere Franstalige partijen zeiden weliswaar bereid te zijn tot een staatshervorming die de regio’s Vlaanderen en Wallonië meer autonomie moet bieden, maar hun concessies gingen veel minder ver dan de Vlamingen, de N-VA voorop, eisten. De Franstaligen vrezen een verdere verarming van Wallonië en het grotendeels Franstalige Brussel als de deelstaten te veel zelfstandigheid krijgen.

Nadat Di Rupo en De Wever de formatie eerst zelf hadden geleid, volgde er een hele stoet informateurs, bemiddelaars en verzoeners van allerlei politieke richtingen. Geen van hen wist ook maar de minste toenadering te bereiken. In februari kwam het wereldrecord formeren in Belgische handen, wat ‘gevierd’ werd met cynische volksfeesten. De Wever dreigde enkele malen de onderhandelingstafel te zullen verlaten als er niet snel spijkers met koppen werden geslagen, maar hij voerde zijn dreigement niet uit.

Half mei benoemde koning Albert II plotsklaps Di Rupo tot formateur. Vermoedelijk een wanhoopspoging, want ook in België is het gebruikelijk pas een formateur aan te wijzen als alleen de ‘poppetjes’ nog ingevuld hoeven te worden.

Maar het beoogde schokeffect bleef uit. Het politieke klimaat is zo verziekt dat Di Rupo vanaf de eerste dag kansloos leek. Minister van Financiën Didier Reynders, een Franstalige liberaal, noemde hem afgelopen week al openlijk „mislukt”.

Welke mogelijkheden zijn er nog als De Rupo zijn opdracht teruggeeft? Nieuwe verkiezingen lossen niets op, want ze zullen volgens peilingen tot een vergelijkbare uitslag leiden. Een doorstart van het demissionaire kabinet van christendemocraat Yves Leterme kan alleen als de N-VA voor de oppositie kiest. En dat lijkt ze niet van plan. Maar wat dan? Doormodderen maar? En hoe lang nog? Niemand die het weet.