Ik lust wel pap van zulke berichten. Paranormale flauwekul kan wat mij betreft niet vaak genoeg worden ontmaskerd. De claims van al die hocus pocustypes blijken vrijwel altijd onbetrouwbaar te zijn. Die ufologen, over wie deze krant woensdag publiceerde, vallen voor mij in dezelfde categorie. Waarschijnlijk lijden de meesten aan een al te sterke verbeeldingskracht. In de psychologie is dat een bekend verschijnsel.

In ons land is een organisatie actief, de stichting Skepsis, die zich toelegt op het ontrafelen van paranormale humbug. Dankzij het werk van deze club konden al heel wat zogenaamde bovennatuurlijke waarnemingen worden afgevoerd naar het land der fabelen. Na kritisch onderzoek blijft er meestal helemaal niets van over.

Toch moet ik zeggen dat het te kort door de bocht is om alles wat tot ons komt vanuit de paranormale hoek, als onzinnig te bestempelen. Soms stuit een mens op gevallen die, ook nadat ze grondig tegen het licht zijn gehouden, lastig of zelfs helemaal niet met het verstand zijn te bevatten.

Een van die zaken had betrekking op de vliegramp in de Bijlmer waarbij 43 mensen omkwamen. De toenmalige Raad voor de Luchtvaart heeft daar indertijd uitvoerig onderzoek naar gedaan. De ramp was het gevolg van technische mankementen aan een El Altoestel. Kort nadat het in de avond van 4 oktober 1992 was opgestegen van Schiphol, raakte het twee motoren kwijt.

Nu kan een Boeing 747 twee motoren missen. Piloten worden daarop getraind. Dat de El Aljumbo toch crashte, was voor het onderzoeksteam om die reden een raadsel. Wat kon er nog meer zijn misgegaan?

Iedere ooggetuige of andere betrokkene die hierover aanwijzingen kon verschaffen, was welkom. Een van degenen met wie de onderzoekers in contact kwamen, was een huisvrouw uit Hilversum. Ze had een halve dag voor de ramp naar Schiphol gebeld met de mededeling dat ze die nacht wakker was geworden en voor haar geestesoog een toestel had zien neerstorten.

Een lid van het onderzoeksteam bezocht haar en keerde in verwarring huiswaarts. De vrouw had hem een redelijk gedetailleerde beschrijving van de gang van zaken in de cockpit van het El Altoestel gegeven. Het was een nuchtere dame die zich nog nooit met paranormale toestanden had beziggehouden. Hoe kon zij dit alles weten? Bovendien bleek een stem haar te hebben gezegd dat op 21 december een nieuwe ramp zou plaatsvinden, nu boven Gent. Toen de betreffende onderzoeker op die dag de radio aanzette, hoorde hij tot zijn verbijstering dat er op het Portugese vliegveld Faro een DC-10 van Martinair was gecrasht. Tientallen mensen waren omgekomen.

Het onderzoeksteam reageerde afhoudend. Een serieuze organisatie als de Raad voor de Luchtvaart die zijn toevlucht neemt tot een waarzegster, dat ging toch wel wat ver. Het geval werd besproken met minister Maij-Weggen van Verkeer en Waterstaat. Die verklaarde dat ze vroeger ook wel gebeurtenissen in de toekomst voorzag. De vrouw uit Hilversum werd toen toch maar uitgenodigd. Een peperdure vluchtsimulator werd afgehuurd en de dame met de voorzeggende geest mocht erin plaatsnemen. Het team wilde niet het verwijt krijgen dat het informatie had genegeerd. Ook in de politiewereld werd tenslotte wel eens met dit soort mensen samengewerkt.

De onderzoekers stonden paf. De vlucht verliep volgens de gegevens die op dat moment beschikbaar waren. Mevrouw bleek informatie aan te reiken die ze niet kon weten maar die wel overeenstemde met wat de raad zelf aan feiten had verzameld. Ze wees op metertjes die verkeerd stonden en vertelde bijvoorbeeld dat de kleppen van de rechtervleugel waren beschadigd. Ze wist ook precies wat de gezagvoerder had uitgeroepen toen de jumbo op het laatst op een flatgebouw af koerste. „Dit is het einde. Ik ga dood.” De leden van het team waren best wel onder de indruk. Toch kon de raad uiteindelijk niets met de vrouw, want het bleef een bovennatuurlijke waarneming die per saldo niets toevoegde.

De man van het onderzoeksteam die de contacten met de Hilversumse vrouw onderhield, was een psycholoog van gereformeerd-vrijgemaakte huize. Met hem had ik verschillende keren contact over dit hoogst raadselachtige geval. De vraag die ons beiden bezighield, was natuurlijk hoe zij aan haar informatie was gekomen. Hij was net zo sceptisch als ik, maar moest toch erkennen dat we hier te maken hadden met een onverklaarbaar verschijnsel. Was hier wellicht sprake van een occult belaste dame? Maar als dat zo was, wat wilde de boze dan met haar? We hadden maar weinig woorden nodig om elkaar te vertellen dat we er niet uitkwamen. Ik hoor hem nog zuchten: „Wat moet je ermee?” Het antwoord was na ampele overwegingen eenvoudiger dan we dachten: voortaan ver vandaan blijven.