De afspraken over de sociale werkplaatsen maken deel uit van het bestuursakkoord waarin het kabinet en de koepelorganisaties van gemeenten, provincies en waterschappen hebben vastgelegd hoe taken en geld verdeeld worden op terreinen als zorg, sociale zekerheid, infrastructuur en natuurbeheer.

Van de vertegenwoordigers van 418 gemeenten stemde 86,6 procent woensdag tijdens een congres in Ulft in met het voorstel van het bestuur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om het bestuursakkoord te omarmen, zonder het deel dat gaat over de sociale werkvoorziening. De gemeenten willen dat de VNG-onderhandelaars opnieuw met het kabinet om tafel gaan.

Het kabinet had de afgelopen tijd al gezegd dat er geen bestuursakkoord meer is, als er onderdelen uitgehaald zouden worden. Bovendien lopen gemeenten het risico extra geld mis te lopen dat het akkoord biedt voor allerlei taken.

Minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) sprak woendag de gemeentebestuurders in Ulft toe en bevestigde dat er geen bestuursakkoord meer is na het stemgedrag van gemeenten. „Het kabinet verstaat en begrijpt de zorgen die er achter zitten, maar kan het toch niet anders zien dan als een afwijzing.”

Het kabinet gaat verder met het uitvoeren van de plannen in het bestuursakkoord en hoopt op een constructieve opstelling van gemeenten. „Ieder mokkend in een hoekje is geen optie”, betoogde Donner.

Staatssecretaris De Krom

Paul de Krom, staatssecretaris Sociale Zaken: „Ik heb er kennis van genomen dat een meerderheid van de gemeenten een deel van het akkoord afwijst. Het kabinet heeft steeds duidelijk gemaakt dat je niet zomaar een deel van het akkoord eruit kunt lichten dat je niet bevalt. Het kabinet neemt z’n verantwoordelijkheid. We zijn gehouden aan de afspraken zoals we die hebben vastgelegd in het regeerakkoord. Die moeten gewoon worden uitgevoerd. Herstructurering van de sociale werkvoorziening is noodzakelijk. Dit moet hoe dan ook gebeuren.”

VVD

Malik Azmani, Tweede Kamerlid VVD: „De VVD heeft het besluit van het VNG-congres voor kennisgeving aangenomen. Voor ons staat de uitvoering van het regeer- en gedoogakkoord voorop. Het bestuursakkoord is een zaak tussen het kabinet en de VNG. We wachten met belangstelling af wat het kabinet nu gaat doen. Het moet nadenken wat de consequenties zijn van het besluit van vandaag. Dinsdag hebben we in de Kamer nog een motie aangenomen om gemeenten meer duidelijkheid te geven over het hervormingsfonds van 400 miljoen euro voor sociale werkplaatsen. Het is nu aan het kabinet om aan te geven wat de stand van zaken is. Uiteindelijk gaat het ons om zo veel mogelijk mensen uit de sociale werkvoorziening aan een baan bij een reguliere werkgever te helpen.”

CDA

Mirjam Sterk, Tweede Kamerlid CDA: „Wij zijn positief dat het grootste gedeelte van het bestuursakkoord is omarmd, zodat gemeenten meer mogelijkheden krijgen om maatwerk te leveren op een aantal gebieden. Het is teleurstellend dat het onderdeel Werk is weggestemd. Hoewel wij begrip hebben voor de zorgen, hebben wij dinsdag als Kamer het uiterste gedaan om het vertrouwen te geven aan gemeenten dat zaken niet over de schutting worden gegooid. Helaas heeft het VNG-congres anders beslist. Wat betreft het hervormingsfonds van 400 miljoen euro willen wij nu eerst de plannen horen van staatssecretaris De Krom. Maar wat ons betreft moet het geld wel worden gebruikt in het belang van de sociale werkplaatsen.”

Clash

Het is niet eerder voorgekomen dat het kabinet zo in botsing is gekomen met gemeenten. „Niet met één gemeente, maar met de grote meerderheid”, aldus PvdA-leider Job Cohen woensdag in Ulft.

Cohen vindt dat de gemeenten een heel belangrijk signaal hebben afgegeven. Hij vindt het „onverantwoord dat het kabinet de uitgestoken hand om verder te praten niet aanpakt”.

Volgens Cohen is er nu niet alleen een ‘clash’ met lokale bestuurders van oppositiepartijen, maar ook met die van CDA en VVD. „Het kan gewoon echt niet, dat zeggen gemeenten.”

ChristenUnie

Cynthia Ortega-Martijn, Tweede Kamerlid ChristenUnie: „Het VNG-congres heeft de enige juiste keuze gemaakt voor iedereen die mensen met arbeidsbeperkingen een warm hart toedraagt. Het is nu heel hard nodig dat het kabinet dit signaal ook serieus neemt. De tijd van spierbalrollen is nu echt voorbij voor het kabinet. Laten Rutte en Donner nu naast gemeenten gaan staan om te bezien hoe ze op verantwoordelijke wijze aan hun taken inhoud kunnen geven. Decentraliseren is prima, maar dat mag niet betekenen dat mensen met een beperking tussen wal en schip vallen. Het kabinet gaat te veel uit van een rooskleurig scenario dat door de krapte op de arbeidsmarkt iedereen straks een baan heeft. De praktijk is echter weerbarstiger. Het kabinet is weer aan zet en ik verwacht nu een realistisch en uitvoerbaar voorstel waarin wel rekening wordt gehouden met deze doelgroep.”

GroenLinks

Jolande Sap, fractievoorzitter GroenLinks: „Wij zijn verheugd dat gemeenten de kant van arbeidsgehandicapten, wajongers en wsw’ers hebben gekozen. Dit kabinet denkt dat je mensen aan het werk helpt door ze uit te knijpen. Het effect zal echter averechts zijn. Maar liefst 40.000 mensen komen extra in een uitkering als gevolg van deze bezuiniging. Gemeenten willen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van dit beleid terecht niet op zich nemen. GroenLinks wil zo snel mogelijk een debat in de Tweede Kamer en wil dat staatssecretaris Paul de Krom (Sociale Zaken) een nieuw plan maakt waarin mensen wél aan het werk komen.”

SP

Emile Roemer, fractievoorzitter SP: „Dit is een eerste overwinning, maar we zijn er natuurlijk nog lang niet. Want bij onderhandelingen moet je altijd maar weer afwachten wat er uit komt. Maar dit is een hele belangrijke eerste stap. Dat mensen in ieder geval respect krijgen en dat duidelijk is dat je niet zomaar fors kunt bezuinigen. Dat is wel wat dit afbraakkabinet wil.”