„De vieringen worden georganiseerd in het kader van vernieuwing van de liturgie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Omdat ik geen overhaaste conclusies wilde trekken, ging ik op zondag 22 mei om 15.00 uur naar de Kerkboerderij in Hoogeveen om zo’n viering bij te wonen. Ongeveer 25 mensen hadden aan de uitnodiging gehoor gegeven en zaten in een kring. Achter een tafel die, zoals later bleek, ook dienst deed als altaar, stond de liturg – een mevrouw met een bloemenkrans om de schouders. Na een lied van Huub Oosterhuis luisterden we naar twee praktijkverhalen van vrouwen. Zij vertelden hoe zij hun eigen lichaam beleefden, welke problemen dat met zich meebracht en welke vreugde hun dat gaf. Want het thema van de dienst was het vieren van het lichaam. (…)

De viering stond onder auspiciën (letterlijk: onder toezicht van) van Beltane. Beltane is de godheid die in de Keltische religie vereerd werd (en wordt). Het feest te zijner ere is een uitdrukking van vreugde en is voornamelijk gewijd aan vruchtbaarheid, seksualiteit en reiniging. Zoals de organisatoren schrijven: „een aardser feest dan Beltane is er niet.” We vieren het lichaam, we vieren de vruchtbaarheid. Beltane, lijkt deze god niet verdacht veel op Baäl?

Als ik de organisatoren mag geloven sluit dit naadloos aan bij de christelijke traditie. Denk maar aan Franciscus van Assisi. Volgens Gezang 400 –gezongen in de viering– spreekt ook de grote Franciscus over moeder aarde. Dus waarom niet een stap verder? Het kan best samen: Beltane en de God van Israël. Keltische religie en het geloof van Israël. Vruchtbaarheidsreligie en het eren van de Schepper. Dat is de boodschap die deze vieringen verspreiden: pagaan geloof, dus heidendom, en christelijk geloof vullen elkaar aan. En zo ontstaat vernieuwing –ja, het staat er echt– van de christelijke traditie.

Toch blijf ik met een vraag zitten. Hoe kan onze kerk, die belijdend spreekt over God –zoals onlangs in het rapport ”Spreken over God” (november 2010)– tegelijk de deur openzetten voor Keltisch heidendom en dit door middel van deze projecten aanmoedigen? Uit hoeveel monden spreekt de kerk eigenlijk? Waar staat de kerk, ónze kerk, voor? Ik heb geen antwoord. Wat hier gebeurt, heeft niets te maken met verschil in denken en geloven binnen de kerk of met de diversiteit van modaliteiten. Dit gaat over christelijk geloof vermengd met heidendom. Een Beltaneviering in onze kerk: ik geloof dat ik droom, dit kan niet waar zijn.”

Theologia Reformata

Op 10 mei was het 125 jaar geleden dat Karl Barth werd geboren. In Theologia Reformata (dat een themanummer wijdde aan de Zwitserse theoloog) beschrijft dr. C. M. van Driel de manier waarop hij in hervormd- gereformeerde en christelijke gereformeerde kring werd ontvangen.

„In 1932 reageerde de voorzitter van de Gereformeerde Bond, ds. M. van Grieken, in De Waarheidsvriend op de opgang die Barth en Brunner in hervormd-gereformeerde kring maakten. Hun invloed reikte hem verder dan gewenst: „Er zijn er, die veel in Barth’s en Brunner’s werken lezen, doch maar zelden in de Institutie van Calvijn. Wij achten dit verschijnsel bedenkelijk. Hoe een gereformeerd man zoo met Barth kan dweepen, is mij niet duidelijk.” Hij en Brunner zeiden weliswaar mooie dingen, maar voor Van Griekens besef was er voor gereformeerden weinig nieuws bij. (…) „Is het voor ethischen nuttig naar Brunner te luisteren, voor ons, gereformeerden, is het misschien gevaarlijk”, besloot het artikel. Dat ‘misschien’ klonk mild en was natuurlijk bedoeld om degenen die onder de indruk waren van de dialectische theologie niet al te zeer tegen de haren in te strijken. Maar het voorgaande was helder genoeg: „Barth noch Brunner kunnen onze leidslieden zijn.” Retorisch werd gevraagd waarom men niet „liever den grooten rijk begaafden denker van Genève zou kiezen.””