De Chirico, als theoloog verbonden aan het Instituto di Formazione Evangelica e Documentazione (IFED), sprak gisteren tijdens de Conferentie van Evangelicale Theologen uit Zuid-Europese landen in Padua. De twaalf deelnemers komen uit Italië, Spanje, Portugal en Frankrijk en Roemenië.

Protestanten genieten pas sinds vijftig jaar echte godsdienstvrijheid in Italië, hoewel het land in de zestiende eeuw grote theologen kende als Zanchius, Turretini en Vermigli – die vanwege de heftige vervolgingen allen naar Genève moesten uitwijken. Vandaag worden protestanten in Italië op één hoop gegooid met sekten, maar het IFED wil aantonen dat het protestantisme in Italië oude papieren heeft. Om die reden opende het instituut een bibliotheek en documentatiecentrum voor het publiek.

Volgens De Chirico worden de Italianen sinds eeuwen beheerst door een aantal taaie afgoden. Zij wanen zich nog altijd erfgenamen van het grootse Romeinse Rijk en leven in de veronderstelling dat Rome het middelpunt van de wereld is. Maar zij vergeten dat de beroemde Pan Romana gebaseerd was op heerszucht en staatsterreur. Tegenover dit hoogmoedige waanidee wil het IFED het Bijbelse alternatief poneren van de vrede in Christus, die anders is dan de Romeinse vrede.

De Chirico beschouwt het rooms-katholicisme als een mix van heidendom en christendom. In de kerk van Rome leeft de keizercultus voort in de pausverering. Het geloof in de menselijke goedheid, door de Rooms-Katholieke Kerk in stand gehouden, is ook een restant van heidendom. Hiertegenover zet het IFED de reformatorische sola’s.

Italië kende altijd een tweedeling tussen heersende klasse –Vaticaan en overheid– en onderdanen. Protestanten werden als outsiders zorgvuldig buiten de macht gehouden. Tegen die achtergrond wil het IFED het Italiaanse volk leren dat de reformatorische theologie ook een sociale ethiek kent met verantwoordelijkheid en rentmeesterschap als sleutelbegrippen.

De Chirico besloot zijn lezing met het noemen van typisch Italiaanse afgoden: de mythe van het ”mooie leventje” (”bella vita”), ijs, goed eten en drinken en altijd zon, samen met amorele pleziertjes. Volgens hem kende Italië in de negentiende eeuw wel opwekkingsbewegingen, maar geen echte reformatie. Het geestelijk klimaat in Italië is als een tafel op drie poten, omdat een historisch-protestantse stroming met een academische theologie ontbreekt. De maatschappij beweegt zich tussen de polen van rooms-katholicisme en seculier denken. Het IFED wil aantonen dat er een derde weg bestaat: een Bijbelse levensstijl met maatschappelijk ethisch engagement en beoefening van de theologie op academisch niveau.

In Italië heeft deze week de Conferentie van Evangelicale Theologen uit Zuid-Europese landen plaats. Deze krant doet driemaal verslag. Vandaag deel 1.