„Ieder persoon is geroepen en staat niet alleen”, aldus de minister van Binnenlandse Zaken. „Elk mens is naar Gods beeld geschapen en daarom hebben we elkaar te aanvaarden. Het geloof is geen privézaak, maar spreekt ons aan in ons hele christelijke handelen.”

Met het college van Donner werd de masterclass 2011 voor permanente educatie van predikanten aan de Kamper universiteit afgesloten. Na afloop ontving de minister de dissertaties die deze week aan de Broederweg zijn verdedigd: de proefschriften van dr. E. Klei en dr. J. P. de Vries over respectievelijk het GPV en Van Ruler.

De samenleving bevindt zich op een kantelpunt omdat de beperkingen van de rationaliteit zichtbaar worden en het streven naar vrijheid en geluk onder vuur ligt. Het geloof kan dan drie dingen betekenen in de politiek, aldus Donner. Dat is het geloof in de opstanding, waardoor christenen moed en kracht ontvangen om zich niet neer te leggen bij wetmatigheden in de samenleving. Door de ethiek van de andere wang zullen ze niet reageren volgens het principe om goed met goed en kwaad met kwaad te vergelden. Ten slotte onderstreept het christelijk geloof dat niet alles van de mens afhankelijk is. Perfectie is niet te realiseren.

De kerk moet op een aansprekende manier haar waarden doorgeven. De minister gebruikt een voorbeeld uit de Bijbel. De kerk kan waarschuwen zoals Jona in Ninevé of vragen stellen en uitleggen zoals Jezus bij de Samaritaanse vrouw aan de waterput en Jezus bij de Emmaüsgangers. Donner kiest voor het laatste.

Prof. dr. A. L. Th. de Bruijne, hoogleraar ethiek en spiritualiteit, vindt dat de kerk vanuit het Evangelie confronterend mag spreken. „Tussen kerk en staat zit concurrentie. Dat mag niet worden uitgespeeld, omdat de weg van Christus niet gaat door geweld en gericht is op de toekomstige aardse macht. Maar het Evangelie destabiliseert in heftige mate bij aardse machten die God niet erkennen.”

Donner weerspreekt dat. „De kerk richt zich tot overheid en samenleving op een aansprekende manier. Dat is het blootleggen van vragen en aanwijzingen. Zo gaat het niet alleen om de vraag hoe de samenleving moet worden ingericht, maar ook om het waarom en waartoe. Maar de woorden „gij moogt dat niet doen” spreken niet meer aan. Ik volg de lijn van Augustinus. Institutioneel gezien liggen kerk en staat ver uit elkaar.”

Kerk en staat behoren uit elkaar te worden gehouden, vindt Donner. Hij pleit voor een andere invalshoek: geloof en overheid zijn niet van elkaar te scheiden. Volgens hem zet het geloof mensen in beweging.

Het christelijk geloof leeft van een houvast buiten het doen en denken van mensen zelf, aldus de minister. „Je hebt dit Archimedespunt nodig, om de wereld te bewegen. Als we niet met andere ogen naar onszelf kunnen kijken, zie we niet hoe vast we in de modder blijven zitten. Het is als Petrus, die in vertrouwen uit het schip stapte, maar dacht: Het is wel diep hieronder. Hij zonk, maar door een hand kwam hij toch boven.”