Maar omdat dergelijke invloeden meestal onbewust de stemming beïnvloeden, is het voor een dokter heel moeilijk om te bepalen hoe het echt met een patiënt gaat.

Dat stelt Inez Myin-Germeys, de eerste hoogleraar ecologische psychiatrie die vrijdag aan de Universiteit Maastricht haar intreerede houdt. Ecologische psychiatrie is een nieuw vakgebied, dat volgens de UM enorm in opkomst is. „De context is een aspect van ziekte dat zowel in onderzoek als in behandeling vaak wordt vergeten. Een patiënt zegt tegen de dokter dat hij zich slecht voelt, maar dat wordt mede bepaald door zijn stemming op dat bepaalde moment. Ecologische psychiatrie probeert de klachten in de context van het normale dagelijkse leven te plaatsen, zodat blijkt wanneer en waarom de klachten opspelen.”

De Vlaamse hoogleraar houdt zich speciaal bezig met psychose, een ziekte waarbij de patiënt last heeft van hallucinaties en wanen. Bij 30 procent van de psychotici is de ziekte chronisch. „Lang is aangenomen dat mensen met een psychose nergens plezier aan beleven. Door hun context te bestuderen weten we dat psychotici best blije momenten kennen, alleen zijn het er maar weinig. Andere nieuwe kennis is dat patiënten niet de hele tijd met hun wanen bezig zijn. Maar als ze ergens angstig van worden, neemt de paranoia snel toe.”

De onderzoeksgroep van Myin-Germeys experimenteert al een paar jaar met de zogeheten psymate, een digitaal apparaatje waarop de patiënten zelf meerdere keren per dag noteren hoe ze zich voelen. De behandelaar kan via de psymate precies zien wat de patiënt doet en waar hij is als de ziekte opspeelt. „Dat levert nieuwe mogelijkheden voor behandeling op”, stelt de hoogleraar. „De patiënt doktert zelf mee, want wie inzicht heeft in zijn eigen patronen kan er iets aan doen, is onze hypothese.”