Verschillende voorschriften van de christelijke wijze van leven kunnen bij anderen bevreemding wekken. Niet zozeer bij mensen met een andere godsdienst. Wel bij mensen die zonder omlijnde godsdienst en zonder traditionele moraal in het leven staan. Een van die voorschriften is wel de christelijke regel dat seksuele gemeenschap buiten het huwelijk niet is toegestaan. Dat wordt vaak ervaren als streng, en dan vooral als onnodig streng. Wat heeft een dergelijk punt met het geloof te maken?

Veel mensen zien een dergelijke regel tegenwoordig als verschrikkelijk ouderwets. Vroeger, toen er nog geen voorbehoedsmiddelen waren, had zo’n voorschrift misschien nog zin. Toen moest je oppassen met gemeenschap, want er kon een kind van komen! En dan zou je aan iemand ”vastzitten”. Maar nu, met de voorbehoedsmiddelen die voor iedereen beschikbaar zijn, kun je zonder gevolgen gemeenschap hebben. Je mag en moet toch de mogelijkheden van onze eigen tijd gebruiken en toepassen?

Hierbij kunnen enkele dingen overwogen worden. Al direct is er iets opmerkelijks te zien bij mensen die denken zoals hiervoor aangeduid. Wanneer ze later trouwen, blijken zij in veel gevallen wel graag te trouwen met iemand die nooit eerst met een ander gemeenschap heeft gehad. Kennelijk is het hebben van gemeenschap toch niet zo onschuldig en vrij als het soms wordt afgeschilderd.

Voorzichtig zijn

Blijft staan dat er rond de christelijke regel om geen gemeenschap voor het huwelijk te hebben de vraag is naar de reden van dit voorschrift. Wat zijn het nut en het belang? Die vraag klemt temeer, omdat deze regel als moreel verplichtend naar voren wordt gebracht, hij geldt altijd en voor iedereen. Wat is er dan bij dit voorschrift over te zeggen?

Nu moeten we met het zoeken naar de reden van een morele regel voorzichtig zijn. Om twee redenen. Ten eerste hoeft niet elk voorschrift door God met een duidelijke reden te zijn gegeven. God kan ook een voorschrift juist zonder reden geven: om ons te beproeven of we Hem ook dienen wanneer we het nut van iets niet zien. Juist in zo’n voorschrift, waar je geen reden voor kunt aanwijzen, ligt ruime mogelijkheid om God je liefde te bewijzen.

Een bekend voorbeeld in de Bijbel is dat van de Syrische generaal Naäman (2 Koningen 5). Hij kreeg van God de opdracht zich zevenmaal onder te dompelen in de Jordaan om zo genezen te worden. De generaal deinsde aanvankelijk terug, omdat hij de redelijkheid van die opdracht niet inzag. Maar door zich zonder te begrijpen gehoorzaam over te geven aan Gods voorschrift, werd hij genezen.

Maar er is nog een tweede reden. Het kan ook zijn dat God wel een reden heeft voor een bepaald voorschrift, maar dat wij die reden nog niet inzien. Bijvoorbeeld omdat we nog niet fijnbesnaard en wijs genoeg zijn om dat door te hebben. Dan kan voor de ene mens een bepaald voorschrift onredelijk en nutteloos lijken, terwijl een ander, die een moreel rijker aanvoelingsvermogen heeft, het wel inziet.

Uit het openbare leven

Het is nodig deze twee punten te noemen, maar dit mag niet dienen om een verder doordenken tegen te houden. Nee, omgekeerd: het is juist zeer aan te bevelen om bij een voorschrift van God te speuren naar de bedoeling en het nut ervan. Dat is zelfs een heilige roeping: het geloof zoekt inzicht. Wie de voorschriften van de dienst aan God overpeinst, kan een wijs mens worden en de hoogte en diepte van het leven meer indringen. Zo ook het voorschrift dat geen seksuele gemeenschap voor het huwelijk is toegestaan.

De reden daarvan wordt al snel duidelijk: Mozes, de profeten en de apostelen werken er door hun prediking op aan dat de seksualiteit sterk wordt weggeduwd uit het openbare leven en uit de verschillende onderlinge contacten, om haar binnen het huwelijk een wettige plaats te geven. Dat is een doorgaande lijn in heel de Bijbel. Terwijl verschillende heidense religies, zowel in de tijd van het Oude Testament (Baäl) als in de tijd van het Nieuwe Testament (tempelprostitutie) de seksualiteit als het ware wat de vrije hand gaven. Maar de voorschriften van Godswege dringen de seksualiteit sterk terug. Weg uit het openbare leven, weg uit de godsdienstige plechtigheden, weg uit de feesten, tot binnen het huwelijk. Binnen de band van liefde en trouw is de seksualiteit op haar plek, overal erbuiten is zij een overtreding.

We voelen het kolossale verschil aan met de samenleving waarin wij ademen: bij ons is de hele sfeer van de maatschappij geërotiseerd en verseksualiseerd. Via bladen, reclame, billboards, films, boeken, kleding, wijze van kijken, flirten is er een overal binnendringende seksuele sfeer in onze samenleving. De omgang van mensen en de uitingen van de media zijn sterk seksueel getint, meer dan eens geladen. Het christendom staat daar haaks op.

Heel ander leven

De reden is duidelijk: Gods wil is dat de relaties tussen mensen getekend worden door rechtvaardigheid, oprechtheid, goede werken, trouw. In de publieke ruimte behoort alleen goedheid en rechtvaardigheid te zijn. Dat ieder alle andere mensen rechtvaardig, zuiver, rein, opbouwend bejegent. En dus ook de ander diens vrouw of man gunt en erkent. Terwijl een seksuele sfeer in de samenleving juist de trouw ondergraaft en het gedachteleven onrein maakt. Ook krijgen jongeren door dit alles een zo vreemde kijk op seksualiteit mee, dat het hun later moeilijk valt om de goede seksualiteit te vinden. Een seksualiteit die, verbonden met trouw en liefde, man en vrouw bekroont in hun eenheid.

Achter het verbod op gemeenschap voor het huwelijk schuilt dus een heel ander leven. Een heel andere visie op samenleving en onderlinge omgang. Wie onze moderne, liberale samenleving vergelijkt met een samenleving zoals die zou zijn naar Gods voorschriften, die begrijpt direct waarom het verbod op seksuele gemeenschap voor het huwelijk behoort tot de zeer belangrijke voorschriften. Het is Gods strenge voorschrift om gehuwden te leiden tot een zeer diepe eenheid, in liefde en trouw en ook in seksuele gemeenschap. Terwijl het goddelijk voorschrift tegelijk de samenleving vrij van seksualiteit maakt tot een menselijke samenleven in rechtvaardigheid, goede trouw, elkaar het beste gunnen. Hoe begrijpelijk en wijs: dit strenge gebod van de hemel.

Dr. P. F. Bouter, hervormd predikant te Bodegraven. Heeft u een vraag voor deze rubriek of wilt u reageren? weerwoord@refdag.nl

Verder lezen over dit onderwerp: Alie Hoek-van Kooten, Trouw en teder Kampen 2008

Tim Keller, Onderbouw christelijke seksuele moraal ook buiten de Bijbel om Stephen Tracy, “Chastity and the Goodness of God: The Case for Premarital Sexual Abstinence”, Themelios 31-2, 54-71 (pdf)