Ook haar benen waren afschrikwekkend. De vrouw stond er poedelnaakt bij, dus niets bleef de kijker bespaard. Ik had nog nooit zoiets gezien. Het leek wel of ze aan een zeldzame aandoening leed. Wat moest het verschrikkelijk zijn om er zo bij te lopen, zou je denken. Toch lachte de vrouw.

De foto stond vorige week vrijdag in Trouw. De vrouw die zich in de krant vertoonde, bleek tonnetjerond geweest te zijn. Ze is 1,65 meter lang en hoort hooguit 70 kilo te wegen. Ooit woog ze echter 165 kilo. Gevolg was dat ze nog maar 20 meter kon lopen. Verder haalde ze niet.

Een jaar of vier geleden was ze het zat. Ze had diëten geprobeerd, maar het lukte haar niet haar eetverslaving te bedwingen. Het enige wat er toen nog op zat, was een maagverkleining. Daarbij wordt het spijsverteringskanaal omgelegd.

De operatie verliep succesvol. In een jaar tijd verloor ze 80 kilo, meer dan was verwacht. Ze wist niet wat haar overkwam. Ze kon weer zelfstandig naar het toilet en ook bij het aantrekken van schoenen had ze geen hulp meer nodig. Haar vitaliteit nam met sprongen toe. Ze werd weer maatschappelijk actief. Eigenlijk werd ze een ander mens.

Ze is niet de enige. Nu al zijn er 1,2 miljoen mensen met ernstig overgewicht. Naar verwachting zullen in 2012 maar liefst 10.000 van hen hun maag laten verkleinen. Ook zij zullen er dan ongeveer zo uit komen te zien als de vrouw van de foto. Ze hebben dan huidoverschot, zoals dat neutraal heet. De dame uit de krant had er maar liefst 12 kilo van. Ze zou graag eens een leuk rokje aan willen maar dat kan niet. Dan hangt de huid van haar bovenbenen er onderuit.

Ook als je nog nooit van plastische chirurgie hebt gehoord, zal duidelijk zijn dat deze dame in aanmerking komt voor medische hulp. Die overtollige huid kan door middel van operaties worden verwijderd. Dan zie je er nog steeds niet appetijtelijk uit maar je bent wel van een hoop ongemakken af.

Probleem is alleen dat zulke operaties kostbaar zijn en dat de verzekering ze lang niet altijd vergoedt. Deze vrouw kwam er niet voor in aanmerking. Een van de voorwaarden is dat een kwart van je bovenbeen door overhangend vel wordt bedekt. Dat is bij haar (net) niet zo. In de praktijk is ze niet de enige die buiten de boot valt. Driekwart van de patiënten voldoet niet aan de strenge voorwaarden.

Belangenorganisaties maken daar veel misbaar over. Ze vinden dat de verzekering veel te krap kijkt en onvoldoende oog heeft voor het psychische en lichamelijke leed van deze mensen. En daar kun je je wat bij voorstellen. Ben je eindelijk van je kilo’s af, kom je van de ene ellende terecht in de andere.

Maar ook voor het standpunt van de verzekeraars is wat –zo niet heel veel– te zeggen. Er waart een golf van overgewicht door dit land die nog lang niet ten einde is. Integendeel, die neemt alleen maar toe. Die 10.000 patiënten uit 2012 zijn er in 2020 misschien wel eens zo veel.

Het is een van de vele voorbeelden die laten zien dat het luilekkerland waarin we denken te leven, voorzien is van een angstaanjagend prijskaartje. De vergelijking met klatergoud dringt zich op. Terwijl ons voorgeslacht zich letterlijk krom moest werken, hoeven velen van ons zich lichamelijk nauwelijks meer in te spannen. Ook kan eigenlijk iedereen zich overdadige consumptie van vette en zoete etenswaar financieel permitteren. Zelfs een alcoholverslaving is betaalbaar. Om toch enige spanning in het leven te creëren, oefenen we ook nog eens levensgevaarlijke sporten uit en in sommige kringen is cocaïnegebruik tegenwoordig al de gewoonste zaak van de wereld.

Lichamelijk moeten we dat natuurlijk bezuren. Niet zo gek dat de verzekeringspremies almaar toenemen en dat verzekeraars paal en perk beginnen te stellen aan de vergoedingen. Dat is heel bitter voor degenen die buiten de boot vallen, maar per saldo lijkt me dat toch een heel goede ontwikkeling. Want laten we wel zijn, die dame uit de krant was er zelf bij toen ze toegaf aan haar eetverslaving. Zij en niemand anders was verantwoordelijk voor haar overgewicht. Dat klinkt hardvochtig, maar als we de verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag terug willen leggen bij het individu, is het onontkoombaar dat degene die zijn billen brandt, op een of meer blaren moet zitten.

Ja maar, zal iemand tegenwerpen, moeten dan rokers straks hun eigen chemokuren betalen en ongelukkige motorcoureurs hun eigen beenamputatie? Inderdaad, in dat soort discussies komen we terecht. En dat wordt heel erg moeilijk.

Anderzijds zullen er grenzen moeten worden getrokken. Sterker nog, ze worden nu al getrokken. En er zullen er steeds meer worden getrokken. Het zal wel moeten, ook al omdat er anders een moment komt dat mensen die wel op een verantwoorde manier proberen te leven, het nog langer vertikken op te draaien voor het roekeloze gedrag van anderen.