Op het Binnenhof woedt een zware strijd om het eigendom van genetisch materiaal van planten. Door de mogelijkheid om octrooi op planteneigenschappen te krijgen, staat het aloude recht van kwekers om planten te veredelen onder druk. Dure octrooien –en de grote opbrengsten hiervan– op genen van planten verdwijnen in de zakken van multinationals. Tuinders hebben het nakijken.

Niet zelden staan de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) en milieuorganisaties lijnrecht tegenover elkaar. Ditmaal hebben ze echter de handen ineengeslagen. Samen met de plantenkwekers, verenigd in Plantum, strijden ze voor behoud van het kwekersrecht.

Helaas heeft het kabinet –bij monde van minister Verhagen van Economische Zaken– gekozen voor de multinationals. Wanneer, wat het CDA en de VVD willen, het kwekersrecht het onderspit delft tegenover het octrooirecht, is de Nederlandse plantenveredeling ten dode opgeschreven. De tuinder moet dan wijken voor de miljardenindustrie, die niet het maatschappelijk belang, maar het belang van de aandeelhouders vooropstelt.

Door een rechterlijke uitspraak van het Europese Octrooibureau is het sinds 2000 mogelijk om planteneigenschappen te octrooieren. Men kan dus de gekweekte eigenschappen van een plant claimen. Dit is in tegenspraak met het al jaren bestaande kwekersrecht. Dat houdt in dat kwekers hun eigen vondst kunnen beschermen tegen kopieerders. Anderen mogen wel doorkweken met andermans vinding. Hierdoor blijven nieuwe rassen ontstaan en wordt de innovatie bevorderd. Het octrooirecht maakt dit onmogelijk. Overigens is ook voor de biodiversiteit het octrooieren van planteigenschappen nadelig. Biodiversiteit is belangrijk voor het voortbestaan van de soort en voor het bestrijden van plantenziektes.

Verhagen staat aan de kant van de grote bedrijven. In een brief van de minister wordt uitgebreid ingegaan op de mogelijk negatieve gevolgen voor multinationals. De gevolgen voor tuinders, boeren en consumenten worden genegeerd. De inhoud van de brief is een echo van chemiereuzen als Bayer en Monsanto. Zij lobbyen –met succes– om hun economische belangen in de vorm van octrooien veilig te stellen.

Vandaag spreekt de Kamer opnieuw over het kwekersrecht. Het is te hopen dat een Kamermeerderheid de kabinetsplannen tegenhoudt. Laten we zuinig zijn op onze kennis en ons erfgoed. Het behoud van het volledige kwekersrecht voor plantenveredelaars is een belangrijke voorwaarde voor het behoud van de biodiversiteit en de kenniseconomie in ons land. De natuur en de boeren verdienen de steun van de politiek. Het kwekersrecht moet behouden worden.

De auteur is Kamerlid voor de SP.