Van de kiesgerechtigden die naar de stembus gingen, stemde 77,5 procent voor en 22,5 procent tegen aansluiting bij de EU. De opkomst was 58,9 procent. Een opkomst onder de 50 procent zou het referendum ongeldig hebben gemaakt.

De Europese Commisie wachtte de officiële uitkomst niet af. Ze sprak al zondagavond, na een enquête onder kiezers die net hun stem hadden uitgebracht, in een verklaring van een „keerpunt in de Europese geschiedenis.”

De regering had de bevolking gevraagd voor toetreding te stemmen. „We keren terug naar Europa”, was de eerste reactie van president Kwasniewski. Het Poolse staatshoofd werd zondag kort na het bekendworden van de enquête-uitslag persoonlijk telefonisch gefeliciteerd door Romano Prodi, voorzitter van de Europese Commissie.

Ongeveer 29,6 miljoen Polen mochten hun stem uitbrengen. Op de eerste dag van het referendum had nog maar 17,6 procent van hen de moeite genomen naar een van de ongeveer 25.000 stembureaus toe te gaan. Het grootste dagblad van Polen, Gazet Wyborcza, en de rooms-katholieke primaat van het land, bisschop Glemp, hadden de Polen daarom zondag nog op het hart gedrukt te gaan stemmen.

Wanneer de opkomst onder de 50 procent was gebleven, had het parlement zich over de toetreding moeten uitspreken. Volgens politiek analisten was het geenszins zeker dat een meerderheid zich voor aansluiting bij de EU zou uitspreken.

De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder zei verheugd te zijn over de duidelijke uitslag. Deze zal volgens hem de Duits-Poolse betrekkingen versterken. „Er was nooit twijfel over dat Polen tot Europa behoort”, zei Schröder.

Het lidmaatschap van de EU geeft de Polen het recht overal binnen de Europese Unie te wonen en te werken. Het verdrag voorziet in een overgangsperiode van zeven jaar, maar vijf lidstaten, waaronder Nederland en Groot-Brittannië, hebben al gezegd de Polen welkom te heten zodra de toetreding op 1 mei 2004 een feit is.

Met Polen zullen naar verwachting nog negen andere landen toetreden, maar Polen is met 38 miljoen inwoners veruit het grootste land. Het krijgt evenveel stemrecht als Spanje en neemt daarmee een plaats in na Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland.

Polen moet voor de eigenlijke toetreding nog een aantal verplichtingen vervullen, waaronder de introductie van visa voor zijn oostelijke buurlanden en het verscherpen van de bewaking van zijn buitengrenzen. Kwasniewski zei dat hij meteen met premier Miller aan de slag gaat om de noodzakelijke veranderingen door te voeren. Miller, die in de laatste fase de onderhandelingen heeft geleid, toonde zich opgelucht. „Dit was de belangrijkste taak van de regering en die is volbracht”, zei hij.

Kwasniewski bedankte de leiders van de voormalige vrije vakbeweging Solidariteit voor hun moed om in 1989 het totalitaire communistische regime ten val te brengen, en paus Johannes Paulus II voor zijn „waardevolle advies” en steun bij de omwenteling in Polen. Lech Walesa, oprichter van Solidariteit en voormalig president, volgde de festiviteiten vanuit zijn huis in Gdansk. „We hebben een succes geboekt. Laten we het vieren”, zei hij.

De pleitbezorgers van aansluiting van Polen bij Europa hadden gehamerd op de historische dimensies en de economische situatie van Polen. Het Poolse bruto binnenlands product bedraagt slechts 42 procent van het EU-gemiddelde en buiten de EU zou dat verschil moeilijk in te lopen zijn, waarschuwden zij.

Premier Leszek Miller kondigde gisteren aan een vertrouwensstemming in het parlement te zullen aanvragen. Daarmee wil hij een eind maken aan de speculaties dat zijn regering te zwak zou zijn om ingrijpende hervormingen door te voeren. Ook wil Miller de algemene verkiezingen van juni 2004 doorschuiven naar het voorjaar van 2005.