Lokaal voedsel smaakt naar meer, vindt Rotterdamse Oogst
Wat je van ver haalt, is lekker. Maar wat van dichtbij komt, is nog veel lekkerder, zegt Rotterdamse Oogst, een organisatie die mensen enthousiast wil maken voor voedsel uit de regio.
Het is gewoon geworden om voedsel te eten dat van ver komt. Exotische vruchten, Egyptische sperziebonen of bloemkool uit Spanje. Maar volgens Rotterdamse Oogst, die zaterdag het festival Zaait! organiseert (zie kader) weten mensen vaak niet wat voor producten er in hun eigen omgeving verbouwd en geproduceerd worden. En dat moet veranderen, vindt zij.
De organisatie is niet de enige die zich hiermee bezighoudt. In reactie op de globalisering en de toenemende kloof tussen stad en platteland zijn er de laatste jaren veel initiatieven ontwikkeld op het gebied van regionaal voedsel, signaleert de Taskforce Multifunctionele Landbouw.
Het aantal afzetkanalen voor de verkoop van streekproducten is de afgelopen jaren gegroeid. Ze kregen een plaatsje in de schappen van supermarkten en speciaalzaken en er werden webwinkels voor opgezet. Zo verkopen PLUS-supermarkten sinds 2008 streekproducten onder het label Gijs. In datzelfde jaar opende in Amsterdam de supermarkt Marqt zijn deuren, waar boeren hun dagverse waar rechtstreeks kunnen aanbieden. In juni 2009 startten Willem & Drees in de regio Amersfoort. Hun missie: aardappels, groenten en fruit verkrijgbaar maken in winkels bij de boeren in de buurt.
De stichting Rotterdamse Oogst ontstond een jaar geleden. Ze komt voort uit het eetlokaal Van de boer, een restaurant dat „het platteland naar de stad wil halen” door te werken met lokale producten en dat daarnaast evenementen organiseerde. Die laatste taak ligt nu op het bordje van Rotterdamse Oogst. De drie mensen achter de organisatie, Rianne Andeweg, Gerda Zijlstra en Nicole Hoven, willen hun enthousiasme voor voedsel van dichtbij graag delen met de Rotterdammers. Hun credo: „Zo weinig mogelijk afstand tussen boer en bord, tussen maker en smaker.”
De drie spannen zich in om het aanbod aan regioproducten meer bekendheid te geven. Daaronder verstaan ze voedsel dat binnen een straal van 50 kilometer rond de havenstad is verbouwd of geproduceerd. Het maakt niet uit of het afkomstig is van een boer of tuinder, of geteeld is door stadsbewoners zelf. Daarnaast streeft de stichting ernaar stedelingen en boeren met elkaar in contact te laten komen en mensen warm te maken om zelf voedsel te gaan verbouwen. Dat kan in de eigen tuin, in (stads)moestuinen, op het balkon of zelfs in de vensterbank.
Maar waarom die passie voor lokaal voedsel? En krijgt Rotterdamse Oogst de stadsbewoners massaal aan het raam-, gevel-, dak- en moestuinieren? „Mensen zijn het contact met de natuur kwijtgeraakt”, zegt woordvoerder Rianne Andeweg. „Groente en fruit in de winkels zijn vaak anonieme producten.” De consument heeft meestal geen idee waar de paprika, bloemkool of appel in zijn boodschappentas vandaan komt, welke boer of tuinder hem verbouwd heeft en wat er allemaal bij de groei en oogst komt kijken, meent ze. „Dat geldt zeker voor kinderen. Dat die soms denken dat een peer uit de fabriek komt, is echt geen grapje.”
De woordvoerster vindt dat eten beter smaakt als je „het verhaal erachter” kent. Een paprika is geen anoniem, groen ding in een zakje meer als je weet waar hij groeide, welke tuinder hem geoogst heeft en wat er bij de teelt komt kijken. Als je je daarvan bewust bent, krijg je meer gevoel bij wat je eet en dat heeft, volgens Andeweg, invloed op de smaakbeleving. Dat geldt volgens haar zeker wanneer je zelf groenten verbouwt. „Dan ondervind je hoeveel moeite dat kost en ontdek je dat die appel in de winkel er echt niet vanzelf is gekomen.”
Allerlei evenementen moeten helpen om de Rotterdammers ook enthousiast te krijgen voor voedsel uit de regio, zoals een jaarlijks oogstfeest in september, boerenmarkten en het festival Zaait!, dat komende zaterdag voor het eerst plaatsvindt. De stichting brengt ook zogeheten voedselinitiatieven onder de aandacht. Dat zijn bijvoorbeeld stadslandbouwers, die op leegstaande terreinen voedsel telen, of voorzieningen voor ”zelfverbouwers”, zoals stadsmoestuinen. Ook kunnen het ideeën zijn om zelf voedsel te kweken, bijvoorbeeld door middel van een gevel- of raamtuin (het kweken van eetbare plantjes binnenshuis, waarbij raam en vensterbank fungeren als een soort kas).
Boeren en tuinders willen zelf graag verbinding met de stad, meent Andeweg. „Als ze direct contact hebben met klanten, kunnen ze een betere prijs voor hun spullen krijgen.” Overigens kan niet iedere agrariër zich presenteren op de evenementen van de stichting. Ze wil datgene waar ze voor staat –onder meer duurzaam, seizoensgebonden en kleinschalig– terugzien in de etenswaar die te koop is. De producten van „bio-industrie-boeren” vindt ze daar niet bij passen en dat geldt bijvoorbeeld ook voor decemberaardbeien uit verwarmde kassen.
Hebben de inspanningen succes? Na een jaar tijd is er volgens de woordvoerster nog niet zo heel veel over te zeggen. Wel zouden meer mensen door de activiteiten van Rotterdamse Oogst voedsel uit de regio zijn gaan kopen of zelf zijn gaan telen. De winkels in de havenstad liggen ook nog niet vol met lokale etenswaren. Die zijn nog maar mondjesmaat verkrijgbaar, zegt Andeweg. Dat geeft aan dat het nog geen gemeengoed is dat er voedsel van dichtbij in de winkel te koop is. Wie lokaal wil eten, zal zich daar doorgaans extra voor moeten inspannen. Door een moestuin te beginnen bijvoorbeeld, of af en toe een fietstochtje te maken naar boer Bram.
Zie ook:
Laat zien waar producten van boeren, kwekers, imkers, molenaars en vissers te koop zijn in de eigen omgeving. Alleen voor Zuid-Holland, maar moet op termijn een landelijk overzicht bieden.
Webwinkel voor ”direct kopen bij de biologische boer”. Een initiatief van vijf boeren en tuinders uit Zuid-Holland.
Site van het landelijk keurmerk voor streekproducten van de Stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN). Het garandeert de regionale herkomst van de grondstoffen en verwerking in de streek.
Toont alle producten met het keurmerk erkend streekproduct. Vaak dragen ze regionale labels, zoals Waddengoud, Gegarandeerd Groningen of Zuiderzeezilver.
Zaait!
Op het Noordplein in Rotterdam vindt volgende week zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur het voorjaarsfestival Zaait! plaats. Onderdeel van het programma is een oogstmarkt, waar boeren en anderen hun waar aanbieden. Ook is er een moesplantenmarkt, een vrijmarkt voor zogeheten stadsboeren (mensen met bijvoorbeeld een gevel-, volks- of moestuin). In de ”schafthof” kunnen bezoekers zelf proeven of regioproducten écht naar meer smaken. Verder zijn er op het festival voorbeelden te zien van stadslandbouw. Voor de jongsten is er een kinderplein.
