De reacties logen er niet om. Wereldwijd stroomden de felicitaties van politici binnen. Kort na de toespraak van Obama barstte voor het Witte Huis in Washington een heus volksfeest los. Bij Ground Zero in New York, dé plek die symbool staat voor de wandaden van Bin Laden, staken politieagenten in triomf hun duim op.

Enerzijds is die reactie begrijpelijk. Na een klopjacht van tien jaar is eindelijk ’s werelds meest gezochte terrorist achterhaald. Bin Laden was verantwoordelijk voor de dood van duizenden mensen, onder wie een groot aantal Amerikanen. De aanslagen van 11 september 2001 waren wat dat betreft de ultieme uiting van de kwade bedoelingen van deze Saudische islamist.

Veel is de afgelopen jaren gespeculeerd over het succes van de Amerikaanse (en westerse) strijd tegen terrorisme. Amper tien jaar na de aanslagen van 11 september is de vraag of de wereld door de zelfverklaarde oorlog tegen terreur een veiliger plaats is geworden, nog altijd lastig te beantwoorden. Feit is wel dat er na 11-9 geen grote aanslagen op Amerikaans grondgebied hebben plaatsgehad. Feit is ook dat Osama bin Laden sinds gisteren officieel dood is verklaard.

Aan de andere kant is het de vraag of voor de dood van willekeurig welke persoon massale volksfeesten moeten worden georganiseerd. De uitspraak van president Obama dat „het recht heeft gezegevierd”, zegt meer dan uitbundige uitingen van patriottisme in de straten van Washington en New York.

Daar komt bij dat met het uitschakelen van Bin Laden weliswaar het symbool van al-Qaida is verdwenen, maar het fenomeen islamitisch terrorisme in het algemeen en al-Qaida in het bijzonder niet zijn tenietgedaan. De vraag is of zich wellicht op korte termijn een nieuwe icoon als leider van al-Qaida zal opwerpen.

In Afghanistan en Irak lijkt de strijd tegen al-Qaida gewonnen. Maar vooral in zogenaamde ”failed states” als Jemen en Somalië heeft al-Qaida zijn tentakels de afgelopen jaren fors kunnen uitstrekken. Ook berichten over activiteiten van het terreurnetwerk in de Egyptische Sinaïwoestijn hoeven niet bepaald tot gerustheid te stemmen.

Het grondprobleem schuilt in de tegenstelling tussen westerse normen en waarden en strengislamitische opvattingen over rechten en vrijheden. Die tegenstelling is met de dood van Osama bin Laden niet kleiner geworden.

Wél geeft de uitschakeling van Bin Laden aan dat ook de grootste meesterterrorist niet boven de wet staat en eindeloze straffeloosheid geniet.

De grote vraag blijft waarom het zo lang heeft moeten duren voor de VS Bin Laden in het vizier kregen. En welke mogelijk kwalijke rol Pakistan in deze kwestie heeft gespeeld.