De loodgrijze lucht boven het Groningse Lauwersoog sluit naadloos aan bij de sombere sfeer die er onder de garnalenvissers heerst. Een van die somber gestemde vissers is Adriaan Broere, eigenaar van de ZK 5. „Voor de nieuwste prijzen kun je je motor nog niet laten draaien”, gromt hij, verwijzend naar de prijs van 1,29 euro per kilo die de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) afgelopen weekeinde vastgestelde.

Broere is een rot in het vak, hij vist al meer dan twintig jaar op garnalen. „Vroeger kon je daar een leuke boterham mee verdienen, maar de laatste tijd is het een drama.” Europa is de grote boosdoener, zegt de Zoutkamper stellig. „Dat visbeleid uit Brussel heeft al veel kapotgemaakt. Tja, de hoge heren, hè?”

Dinsdag was de maat voor de garnalenvissers vol. Ze gaven massaal gehoor aan de oproep van vissersvereniging Hulp in Nood om in staking te gaan. Vrijwel de hele vloot ligt stil. Vooralsnog is het plan om twee weken aan de wal te blijven. De vissers protesteren met de actie tegen de „schandalig” lage prijs die ze voor de garnalen krijgen.

Het probleem waar de garnalenvissers tegen aanlopen is overcapaciteit, legt Broere uit. „Voor garnalen kreeg je in het verleden een goede prijs. Gevolg was dat steeds meer vissers overstapten op deze visserijtak. En dat gebeurde ook nog eens met steeds grotere kotters. Waar twintig jaar geleden een ton in de week per kotter werd gevangen, hoor ik nu van collega’s die bijna 10 ton opvissen. Dan krijg je te grote voorraden, waardoor de prijs in de knel komt.”

Peinzend kijkt hij uit over de haven. „We staan met de rug tegen de muur. Verder kan het echt niet. Ik hoop dat we over twee weken weer gaan varen, want vier weken stilliggen zing ik niet uit. Het water staat me aan de lippen.” Niet staken is voor de protestantse Groninger geen optie. „Als je in je eentje buitengaats gaat, hangen ze je op.”

Aan de andere kant van de steiger is Henk Buitjes bezig met het schilderen van zijn ZK 37. Ook hij heeft moeite met de lage prijzen voor garnalen. „Een prijs van 1,29 euro kan echt niet, dat is onder het minimum.” Als het nu alleen de garnalenprijs was, dan was de misère misschien nog te overzien, maar er spelen nog meer zaken een rol op de achtergrond. Buitjes: „De dieselprijzen lopen ook steeds verder op. En we moeten ons aan allerlei voorschriften houden. Dat betekent investeren. Europa wil dat we een elektronisch logboek bijhouden en dat we de laatste ontwikkelingen op het gebied van voedselveiligheid naleven. Allemaal extra kosten zonder dat het geld oplevert.”

Iets verderop –nog steeds aan dezelfde kade– voorziet Ties Sloot uit Anjum zijn LO 10 van een likje verf. Ook hij is de situatie beu. „De tijd van praten is voorbij. Ik hoorde al van collega’s die hetzelfde willen als de Fransen in Boulogne-sur-Mer doen: de haven blokkeren. Maar dat past niet bij ons soort mensen. Wij hebben niet zulke korte lontjes als de Fransen.” Sloot probeert de omstandigheden maar zo nuchter mogelijk in te zien. „In die twee weken dat er gestaakt wordt, ga ik mijn kotter opknappen, netten repareren en misschien thuis nog de garage schilderen. Je moet toch wat. Op zich kan ik het nog wel even volhouden. Helaas geldt dat voor de meeste collega’s niet.”

Vijftien kilometer ten zuiden van Lauwersoog ligt Zoutkamp. Ook hier wordt gestaakt. Een uitzondering op de regel is Robin Bouma, eigenaar van de ZK 47. Bouma is van plan in de tweede helft van de week richting Ameland en Schiermonnikoog varen. „Ik heb het geluk dat ik mijn kotter zó kan ombouwen dat ik niet alleen garnalen, maar ook tong en schol kan vangen.” Een schrale troost, legt Bouma uit. „Tong en schol zijn ook allang niet meer rendabel.”

Teleurgesteld in Den Haag

„We kunnen Bleker niet te pakken krijgen.” Het zijn de woorden van een teleurgestelde Johan Rispens, vicevoorzitter van vissersvereniging Hulp in Nood. Graag zou hij met de staatssecretaris van Visserij spreken over de situatie van de garnalenvissers.

Rispens zou graag zien dat vissers van tevoren te horen krijgen wat de prijs wordt. Probleem is echter dat de NMa dwars ligt. De kartelwaakhond vreest prijsafspraken.

De vissers proberen nu in Brussel voet aan de grond te krijgen. „Dit is een Europees probleem. De Duitsers en de Denen zitten in hetzelfde schuitje als wij.”