Lintjesregen is stortbui geworden
Honderden Nederlanders krijgen deze week een lintje opgespeld. Het zijn een soort massa-artikelen geworden, vindt Bert van Nieuwenhuizen. Een koninklijke onderscheiding moet weer écht een onderscheiding worden.
Zo’n twintig jaar geleden stemde de Tweede Kamer in met een wijziging en vereenvoudiging van het decoratiestelsel, met het doel dit te democratiseren en het automatisme bij het verkrijgen van een lintje te laten verdwijnen. Meest in het oog springende verandering: de eremedailles verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau in brons, zilver en goud verdwenen. Hiermee werd een oude wens van koningin Juliana vervuld. Zij had –naar eigen zeggen– „geweldig ‘t land aan het onderscheid dat in de verschillende kleuren van de eremedailles tot uitdrukking kwam.”
De eremedailles in brons, zilver en goud werden in het herziene stelsel vervangen door één onderscheiding: het lidmaatschap in de Orde van Oranje-Nassau. Nu dit stelsel een aantal jaren functioneert, kan de vraag gesteld worden of het ook een verbetering is. Ik meen van niet. Het nieuwe ”lidmaatschap” dreigt tot strooigoed te verworden. Ruim 90 procent van de lintjes die toegekend worden, wordt gevormd door dit lidmaatschap. En het automatisme dat men met de herziening juist uit wilde bannen, is groter dan ooit.
Immers: minimaal vijftien jaar vrijwilligerswerk geeft automatisch recht op het lidmaatschap. De jaarlijkse lintjesregen is zo tot een jaarlijkse huldiging van vrijwilligers verworden. Het zij de vrijwilligers gegund, maar waar is de ruimte gebleven om mensen met écht uitzonderlijke inzet eens ridder of officier te maken, ook al voldoen ze niet aan het ijzeren criterium van minimaal vijftien jaar of aan het predicaat ”vrijwilliger”?
Waarom gaan de ”hoge lintjes” vrijwel alleen nog maar naar (televisie)sterren als Paul de Leeuw en Marco Borsato of naar sporthelden die –met dank aan het gelukkige moment– tijdens de Olympische Spelen eenmalig een gouden medaille haalden?
Ik pleit ervoor dat de koninklijke onderscheiding écht een onderscheiding wordt. Een lintje voor mensen die zich onderscheiden hebben. En geen massa-artikel dat eenmaal per jaar automatisch neerdaalt op allen die minimaal vijftien jaar vrijwilliger zijn.
De auteur is schrijver van twee boeken over het lintjesstelsel: ”Het heeft Hare Majesteit behaagd” en ”Een lintje van de Koningin” (uitg. Aspekt, Soesterberg).
