De Spaanse minister van Defensie, Trillo, heeft op eigen verzoek woensdag het parlement zijn versie gegeven van de gebeurtenissen rond het vliegtuigongeluk. Tweeënzestig Spaanse ISAF-militairen, op de terugweg vanuit Afghanistan, kwamen bij een mislukte tussenlanding in Turkije om het leven. Minister Trillo hield vast aan een fout van de Oekraïense piloot en beweerde dat het vliegtuig, eveneens Oekraïens, in uitstekende staat verkeerde. Een teken van de zware druk waaronder de bewindsman staat is dat het officiële onderzoek naar de ramp nog niet eens afgerond is.

De minister moest zich verweren tegen beschrijvingen van het vliegtuig door de militairen zelf, kort voor het ongeluk.

„Het zijn niet onze eigen kisten, maar vliegtuigen die ze van een stel luchtpiraten hebben gehuurd en die in uitermate slechte omstandigheden ons materieel en onze manschappen vervoeren. Ik bedoel de Toepolev en Yakolev, van hetzelfde model als dat vliegtuig, of liever gezegd dat ’tuig’, waarvan in Afrika plotseling een deur openging en de passagiers naar buiten werden gezogen. Echt, alleen al bij het zien van de wielen en de kleding van de bemanning die in de cabine op de vloer ligt, krijg je pijn in je buik.”

Dat schreef een 44-jarige commandant in een e-mail vanuit Kabul aan zijn familie in Spanje over het soort vliegtuigen waarmee ze naar huis moesten reizen. Jose Manuel Ripolles verzond dat bericht vier dagen voordat het Oekraïense vliegtuig op 26 mei boven Turkije verongelukte. Hij en nog 61 Spaanse militairen op de terugreis vanuit Afghanistan vonden toen de dood, net als de dertien bemanningsleden uit Oekraïne.

De Spaanse militairen hadden gedurende vier maanden humanitaire hulp verleend aan de Afghaanse bevolking in het kader van de ISAF-vredesmissie. Noorse militairen hadden daarvoor ook al bij hun superieuren geklaagd over de staat van hun vliegtuig.

Minister Trillo werd een paar dagen na de ramp tijdens de begrafenisplechtigheden door verontwaardigde familieleden uitgescholden. In het bijzijn van koning Juan Carlos, koningin Sofia, kroonprins Felipe en premier Aznar kreeg hij te horen dat hij een moordenaar was. De weduwen vonden het schandalig dat het Spaanse leger bezuinigde ten koste van de veiligheid van hun echtgenoten. Dit door transportvliegtuigen uit Oekraïne of Rusland te gebruiken voor het vervoer van manschappen in het kader van humanitaire missies in Aghanistan, Irak of de Balkan.

Daarop antwoordde de minister woensdag ten overstaan van het parlement dat Spanje, net als verschillende andere landen uit Europa, tot 2009 afhankelijk zal blijven van chartervluchten door derden. In 2009 is het nieuwe transportvliegtuig Airbus A400M gereed.

Het zwaarste ongeluk in de geschiedenis van het Spaanse leger heeft de betrekkingen tussen Spanje en de NAVO onder druk gezet. In de eerste uren na het ongeluk beschuldigde de minister de NAVO er al van de uiteindelijke verantwoordelijke te zijn van het ongeval. Trillo redeneerde dat de NAVO via het eigen reisbureau Namsa niet alleen verantwoordelijk is voor het controleren van de papieren van de gecharterde vliegtuigen, maar ook voor het onderhoud ervan.

Dit laatste werd enkele dagen later door secretaris-generaal Robertson van de NAVO stellig ontkend. Robertson deed dat tijdens een bezoek aan Madrid, dat bedoeld was om de zaak enigszins op te helderen en de gemoederen te sussen. Maar nu, daags na de NAVO-top in Madrid, houdt minister Trillo weer vast aan zijn beschuldiging, wat grote irritatie in NAVO-kringen teweeg heeft gebracht.

De Spaanse regering heeft de verhuur van vliegtuigen door de NAVO via toeleveringscontracten met het Londense bedrijf Chapman Freeborn inmiddels opgeschort en neemt het heft in eigen hand. Zij heeft twee Boeings 707 ter beschikking van het leger gesteld die tot nu toe bestemd waren voor hoogwaardigheidsbekleders - onder wie de premier zelf.