Uit de verkenning blijkt dat vaste telefonie terrein verliest aan mobiele telefonie en andere communicatievormen zoals internet en sms. Het totaal aantal vaste telefoonaansluitingen daalde vorig jaar met bijna 2 procent. Nederlanders belden bijna 6 procent minder over een vaste lijn dan het jaar ervoor. Het totale aantal belminuten via een vaste lijn kwam uit op 11,2 miljard. Het aantal mobiele belminuten steeg tot 11,3 miljard, maar deze toename was niet genoeg om de daling bij de vaste lijnen te compenseren; het totale belvolume daalde bijna 2 procent.

Hoewel consumenten meer mobiel bellen, is het aantal mobieletelefoonaansluitingen wel afgenomen, van 20,1 miljoen naar 19,3 miljoen. Vanaf 2009 was al een dalende trend in het aantal prepaidaansluitingen te zien. Een jaar later daalde ook het aantal abonnementen van 9,9 miljoen in het vierde kwartaal van 2009 tot 9,8 miljoen een half jaar later.

Daar staat tegenover dat het gebruik van mobiel internet explosief toeneemt. Zo verdubbelde het aantal losse mobielebreedbandaansluitingen, via dongels bijvoorbeeld, van 300.000 naar 600.000. Het totale dataverbruik in de eerste helft van 2010 verachtvoudigde maar liefst ten opzichte van dezelfde periode in 2008.

Consumenten maken steeds vaker gebruik van andere vormen van communicatie. De opkomst van sociale media als Facebook is daar een duidelijk voorbeeld van. Deze trend is niet alleen in Nederland te zien, maar ook in andere landen, aldus Optavoorzitter Chris Fonteijn. Ook sms’en blijft onverminderd populair. In 2009 werden ruim negen miljard sms’jes verstuurd. In de eerste helft van 2010 stond de teller al op 5,5 miljard.

Deze ontwikkelingen hebben overigens niet geleid tot grote veranderingen in marktverhoudingen. KPN bleef vorig jaar de grootste aanbieder met 35 tot 40 procent, gevolgd door T-Mobile en Vodafone met ieder 20 tot 25 procent. „Er is dan ook sprake van enige consolidatie in de markt”, constateert Fonteijn. Niettemin blijft volgens de Optavoorman de komende jaren toezicht op de markt hard nodig. Al was het maar op het gebied van de consumentenbescherming.

Consumentenloket ConsuWijzer kreeg vorig jaar honderdduizend klachten en vragen van consumenten. Bijna een derde ging over telecom- of postzaken, waarvan veel over telemarketingpraktijken. Opta begon 48 onderzoeken naar klachten over telemarketing en deelde voor 1,2 miljoen euro aan boetes uit aan zeven partijen.

Daarnaast zorgt ook spam (ongevraagde e-mail) voor toenemende ergernissen bij consumenten. Spam maakt inmiddels 90 procent uit van het totale e-mailverkeer. Opta kreeg vorig jaar ruim 27.000 klachten over spam en onderzocht 98 gevallen van overtredingen van het spamverbod.