Hongaren straat op tegen nieuwe grondwet
BOEDAPEST (ANP/RTR) – Duizenden Hongaren betogen naar verwachting vrijdag tegen de nieuwe grondwet, waarvan de tegenstanders zeggen dat die de democratische instellingen verzwakt. Het Hongaarse parlement spreekt maandag over de constitutie. Omdat regeringspartij Fidesz daarin de tweederdemeerderheid heeft, staat vast dat zij wordt aanvaard.
De organisatoren, die via de sociale website Facebook de bevolking hebben opgeroepen in actie te komen, hebben er bezwaar tegen dat maatschappelijke organisaties niet over de veranderingen zijn geraadpleegd. Ook vinden zij dat de regering de wijziging te snel wil doorvoeren. „Ons probleem is het gebrek aan dialoog”, zegt woordvoerder Balasz Bodo van de critici. „De tekst van de grondwet werd midden maart gepubliceerd. Dat is een maand geleden. Dat is een krankzinnig tijdschema”, aldus Bodo.
Ook onder juristen bestaat verzet tegen het voorstel. 21 topjuristen waarschuwden donderdagavond in een verklaring dat de nieuwe grondwet de onafhankelijkheid van de rechtspraak vernietigt en de politiek in staat stelt in het juridisch stelsel in te grijpen.
De bezwaren richten zich vooral tegen het amendement op de grondwet, dat het parlement enkele dagen geleden aannam. Daarin staat dat rechters op 62-jarige leeftijd verplicht met pensioen gaan. Ongeveer driehonderd rechters zullen daarom moeten vertrekken. De regering kan sympathisanten in hun plaats benoemen.
De grondwet staat de regering onder meer toe stemrecht te verlenen aan de miljoenen etnische Hongaren in buurlanden als Roemenië en Servië. Hij sluit invoering van het homohuwelijk uit en stelt dat menselijk leven vanaf de bevruchting moet worden beschermd. De belangrijkste vernieuwingen hebben betrekking op financieel-economische kwesties. Zo staat er dat de forint de nationale munt is, wat betekent dat voor invoering van de euro een tweederdemeerderheid van het parlement nodig is. Ook mag de staatsschuld niet hoger zijn dan 50 procent van het bruto binnenlands product. Op dit moment is dat 80 procent. De staatsschuld mag volgens de tekst hoger zijn bij een ernstige recessie of andere buitengewone omstandigheden.