Voormalige AIVD-medewerkster Heleen de Waal, die zaterdag een boek presenteert, gaf De Pers vrijdag vast een voorproefje. De AIVD zou de risico’s voor Theo van Gogh ‘dramatisch verkeerd’ hebben ingeschat. Leidinggevenden zouden een onervaren medewerker hebben losgelaten op het dossier Mohammed B. , die Van Gogh in 2004 vermoordde.

„De informatie was destijds binnen handbereik maar niet voldoende beoordeeld. Door te weinig kennis en kunde op hoger niveau was er geen controlemechanisme en kon een individu een dergelijke verkeerde inschatting maken. Met gruwelijke gevolgen die nog lang op het netvlies van veel landgenoten staan’, aldus De Waal.

De AIVD liet vrijdag in een reactie weten zich niet vrij te voelen op de aantijgingen van de oud-medewerkster te reageren, omdat er nog een strafzaak tegen de vrouw loopt, die draait om het lekken van staatsgeheime informatie. In die zaak werden Heleen de Waal (in dat kader aangeduid als Heleen S.) en haar partner Hans H. vorig jaar door de rechtbank vrijgesproken, nadat justitie celstraffen van enkele jaren tegen hen had geëist. Het Openbaar Ministerie heeft tegen die vrijspraken hoger beroep aangetekend.

Voor wat betreft de zaak-Van Gogh verwijst de AIVD naar een brief van toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Johan Remkes uit 2006 en naar een rapport van de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) uit 2008. Volgens die commissie had de AIVD meer aandacht moeten besteden aan Mohammed B. Niettemin vond zij het ook begrijpelijk dat de dienst destijds geen aanwijzingen had dat B. een concrete bedreiging vormde voor Van Gogh.