Deze twee besluiten zijn de eerste activiteiten van de NAVO buiten het verdragsgebied van de negentien lidstaten sinds de oprichting in 1949.

Het besluit over het ISAF-commando hing al lang in de lucht, maar toch toonden betrokkenen zich dinsdag opgetogen. „Dat de NAVO haar voetafdruk in Irak zou kunnen zetten, zouden we aan het eind van de vijandelijkheden in april nog voor onmogelijk hebben gehouden”, zei de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, De Hoop Scheffer.

Polen wil uiterlijk op 1 september 7500 militairen hebben voor een stabilisatiemacht, die het werk van de Britten en Amerikanen overneemt in een van de districten in Irak. Of het Nederlandse leger nog naar Irak gaat, wordt op zijn vroegst eind deze week in het kabinet besproken, aldus de Nederlandse minister.

De NAVO zal Polen voornamelijk helpen op technisch gebied, zoals communicatiemiddelen. Maar politiek gezien is de beslissing een grote doorbraak, gezien het feit dat de dreigende oorlog in Irak de NAVO in februari in de grootste crisis van haar bestaan bracht. Volgens Amerikaanse diplomaten zijn nog ten minste vijf afzonderlijke landen bereid Polen extra te helpen.

Het commando over ISAF is permanent. Tot nu toe was de leiding afwisselend elk halfjaar in handen van één of twee landen. Het laatste halfjaar trokken Duitsland en Nederland de kar in Afghanistan. Volgens een hoge NAVO-diplomaat duurt het commando tot de situatie in Afghanistan stabiel genoeg is. „Dat lijkt een eindeloos mandaat, maar de ervaring in Bosnië leert ons dat dit het beste is.”

ISAF bestaat uit ongeveer 4700 militairen uit 28 landen. De internationale stabilisatiemacht beperkt zich tot de hoofdstad Kabul en omgeving. Buiten Kabul, waar het nog zeer gevaarlijk is, zijn alleen zogenaamde provinciale reconstructieteams. Hoewel er internationaal grote steun is voor een verbreding van het VN-mandaat voor ISAF, wordt daar vanuit de NAVO niet op aangedrongen. Ook het aantal ISAF-militairen wordt niet uitgebreid, zegt een NAVO-bron.

Eind vorige week suggereerden Amerikaanse vertegenwoordigers bij de NAVO dat de hulp aan Polen een „opstap” zou moeten zijn voor meer NAVO-acties in Irak. Dat werd gisteren niet bevestigd.

Minister De Hoop Scheffer was „aangenaam getroffen” door de instemming van Frankrijk met het overnemen van het ISAF-commando. Tot voor kort waren de Fransen hiertegen. „Waarom ze van gedachten zijn veranderd, weet ik niet. Maar dat ze zijn veranderd leidt bij mij tot vreugde en tevredenheid”, aldus de minister.

Minister De Hoop Scheffer sloot uit dat er een Nederlander kandidaat wordt gesteld voor de opvolging van NAVO-secretaris-generaal George Robertson, die eind dit jaar vertrekt.