Scheepbouwer: keihard, maar effectief
AMSTERDAM (ANP) – Ad Scheepbouwer vormde KPN om van een log overheidsbedrijf met torenhoge schulden tot een strak aangestuurde onderneming waar werknemers keihard worden afgerekend op prestaties. Woensdag nam hij na tien jaar afscheid van het telecombedrijf.
Toen Scheepbouwer op 1 november 2001 het roer bij KPN overnam, stond het concern aan de rand van de afgrond. Het bedrijf had met miljarden euro’s gestrooid voor de aanschaf van umts-licenties in Duitsland en Nederland en voor de overname van het Duitse E-Plus. Daarvoor was Scheepbouwer de baas bij postbedrijf TPG, dat in een veel rustiger vaarwater verkeerde.
Nog voordat hij werd benoemd, regelde Scheepbouwer noodkrediet bij banken. Intern draaide hij de duimschroeven aan. Er vielen duizenden ontslagen en extraatjes werden geschrapt. „Scheepbouwer wist het gevoel van urgentie bij het personeel over te brengen. Vanaf dat moment genereerde de crisis positieve energie”, schrijft voormalig KPN-manager Bernard van de Weert in zijn boek over de omslag bij KPN.
Dankzij deze maatregelen maakte Scheepbouwer het bedrijf in korte tijd winstgevend en drong hij de schulden fors terug. Hij wist hierdoor intern en extern respect af te dwingen.
Twee keer verlengde Scheepbouwer zijn contract bij KPN. In 2005 wilde hij de reorganisatie in het bedrijf verder afronden. In 2009 koos hij opnieuw voor een verlenging. Nu was groei, vooral in het buitenland, de nieuwe uitdaging. Vooral de Duitse prijsvechter E-Plus bleek een steeds belangrijker groeimotor voor KPN.
Sommigen betwijfelen of Scheepbouwer wel de juiste persoon was om de groeistrategie uit te voeren. „In iedere fase heb je een ander type leider nodig”, schrijft Van de Weert hierover.
De Dordtenaar Scheepbouwer staat vooral bekend als een keiharde werker die niet van opsmuk houdt. Hij is als een van de weinige Nederlandse topmannen opgeklommen zonder verdere opleiding na de mulo.
Scheepbouwer heeft zijn succes goed weten te verzilveren. Hij is al jaren een van de bestbetaalde topbestuurders in Nederland. Dit leverde hem ook kritiek op, maar die wees hij doorgaans van de hand door erop te wijzen dat er niets wordt betaald, zolang hij niets presteert. Scheepbouwer gelooft sterk in beloningen die voor een groot deel afhankelijk worden gesteld van prestatie. Hoewel hij de officiële pensioenleeftijd al is gepasseerd, zal de 66-jarige Scheepbouwer na zijn vertrek waarschijnlijk niet lang op zijn lauweren rusten. Hij heeft eerder aangegeven door te willen werken, maar wat hij gaat doen is nog niet bekend. In ieder geval blijft hij diverse commissariaten bekleden, zoals bij RFS Holland Holding.