De Joodse nederzettingen in Palestijns gebied behoren tot de belangrijkste twistpunten.

Het nieuwste internationale vredesplan, de routekaart, heeft de discussie doen oplaaien over de rechtmatigheid van de ongeveer 100 Israëlische buitenposten die in de afgelopen 32 maanden van geweld in Palestijns gebied zijn gebouwd. Volgens het plan moet Israël ophouden met de bouw van nederzettingen.

Volgens de Israëlische vredesgroep Vrede Nu zijn er 102 illegale buitenposten, waarvan er zestien niet bewoond worden. Sommige bestaan uit niet veel meer dan een paar gezinnen in caravans. In 150 andere nederzettingen op de Westoever en in de Gazastrook wonen ongeveer 230.000 Joodse kolonisten.

Sharon kondigde zondag aan dat hij in Aqaba waarschijnlijk een verklaring zal afleggen waarin hij de ontmanteling zal aankondigen van buitenposten die in strijd met de Israëlische wet zijn gebouwd. Medewerkers van de regering-Sharon zeiden maandag dat zij niet alle buitenposten als onwettig beschouwen. Alleen de posten die niet van belang zijn voor de veiligheid van Israël komen volgens hen in aanmerking voor sloop.

Voor de Palestijnen zijn de nederzettingen het symbool van het zionisme en een obstakel voor de vorming van een Palestijnse staat met een aaneengesloten grondgebied. „Als de Israëliërs niet de intentie hebben de bouw van nederzettingen te bevriezen en alle illegale nederzettingen te ontmantelen (…) komen we nergens”, zei de Palestijnse minister van Arbeid, Ghassan Khatib.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, zei maandag dat de kwestie van de nederzettingen waarschijnlijk op de top aan de orde zal komen. „Ik denk dat heel goed wordt begrepen dat de buitenposten daar niet horen en moeten worden verwijderd”, zei Powell op een persconferentie in Italië.

Israëlische en Palestijnse bronnen zeiden dat Sharon en Abbas in Aqaba niet met een gezamenlijke verklaring zullen komen. De twee partijen kunnen het niet eens worden over de tekst. Een van de problemen is de Palestijnse weigering Israël als Joodse staat te erkennen. De Palestijnen vrezen dat zo’n verklaring zou neerkomen op het opgeven van het recht van terugkeer voor Palestijnen vluchtelingen en hun nazaten - ongeveer 4 miljoen mensen. Israël verzet zich met hand en tand tegen de terugkeer van deze Palestijnen, omdat die het einde zou betekenen van de Joodse meerderheid in het land.

Een Israëlische bron zei dat Sharon morgen een verklaring zal afleggen waarin het Palestijnse recht op een staat in beginsel wordt erkend. De verklaring zou een opmerkelijke ommekeer zijn voor iemand die, zoals Sharon, decennia heeft gevochten om de teruggave van Palestijns gebied aan de Palestijnen te voorkomen.