Wat is het rapport-Goldstone?

Goldstone was voorzitter van een commissie die de oorlog die Israël in de Gazastrook voerde van december 2008 en januari 2009 onderzocht. De commissie was ingesteld door de VN-Mensenrechtenraad.

In september 2009 concludeerde de commissie dat er aan beide zijden sprake was van oorlogsmisdaden (vooral door de aanvallen op burgers) en mogelijk ook misdaden tegen de mensheid.

Waarom is de kwestie zo belangrijk?

Beter is misschien te vragen: Waarom is de kwestie zo gevoelig? Aan beide zijden kwam de kritiek hard aan. Gaandeweg bleek echter dat de mogelijke oorlogsmisdrijven Israël (als democratisch land) veel kwalijker werden genomen dan het Hamasbestuur in de Gazastrook. Toen riep Hamas de VN-lidstaten ertoe op zich achter het rapport te scharen.

De diplomatieke schade voor Israël, dat bij het conflict zei te handelen uit zelfverdediging, is tot vandaag uitzonderlijk groot. De kritiek kwam extra hard aan omdat Richard Goldstone niet alleen een wereldwijd gerespecteerd jurist is (onder meer oud-aanklager van het Joegoslaviëtribunaal) maar ook Jood.

Wat neemt Goldstone nu precies terug?

Dat is niet helemaal duidelijk. Bovendien was Goldstone ‘slechts’ voorzitter van een bredere commissie, dus het is ook niet aan hem alleen om dit rapport te wijzigen. Bovendien kun je een eenmaal geschreven rapport niet via een ingezonden stuk in The Washington Post wijzigen, maar zou dat moeten via de VN-Mensenrechtenraad zelf.

Goldstone wijst wel op een grote voorraad nieuwe feiten die momenteel beschikbaar zijn, maar waarover de commissie in 2009 niet beschikte. Dit heeft twee oorzaken. De eerste is dat Israël weigerde mee te werken aan het onderzoek, zodat voor veel militaire daden in de Gazastrook geen verklaring kon worden gevonden. Bovendien is Goldstone zeer positief over het feit dat Israël –mede naar aanleiding van het rapport– 400 onderzoeken naar misdragingen is gestart. Dat staat tegenover het aantal onderzoeken bij Hamas: nul.

Waarom komt Goldstone daar nu mee voor de dag?

De Zuid-Afrikaanse rechter heeft er blijkbaar behoefte aan om zijn hart te luchten over de kwestie. Het is duidelijk dat hem die niet lekker zit. Want formeel heeft dit opiniestuk geen enkele status. Het kan wel de discussie bevorderen.

Het kan zijn dat Goldstone onder de leden van de commissie heeft gevraagd om steun voor voor een meer formele reactie in de richting van de VN, maar daar is vooralsnog geen enkele aanwijzing voor.

Het is niet onwaarschijnlijk dat voor Goldstone een heel persoonlijke reden meespeelt, namelijk dat naar aanleiding van zijn rapport zijn integriteit als Jood-zijn ernstig in twijfel is getrokken. Het rapport bevorderde destijds sterk de polarisatie van de Israëlisch-Palestijnse kwestie en binnen die polarisatie werd Goldstone neergezet als een vijand van Israël. De Zuid-Afrikaanse rechter was echter altijd een man met sterke banden met de Joodse staat. Het zou te verklaren zijn als hij zijn blazoen in dezen wil zuiveren.

Welke opvallende uitspraken doet Goldstone?

In zijn stuk schrijft hij meermalen dat de VN-Mensenrechtenraad een geschiedenis heeft van „vooroordeel” tegen Israël. Verder zegt hij dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen, ook met militaire middelen. Bovendien zijn de raketaanvallen van Hamas volgens hem bij voorbaat oorlogsmisdrijven, omdat ze op burgers gericht zijn.

Welke partij in het conflict komt dit nu goed uit?

Het hoeft niet te verbazen dat Israël en alle partijen die de Joodse staat verdedigen, dit artikel van Goldstone aangrijpen om terreinwinst te boeken in de continue diplomatieke strijd. Juist in een tijd waarin de spanning tussen Israël en de Gazastrook opnieuw oploopt, zou dit Israël zeer welkom zijn.