Na een periode van verminderde belangstelling is de openbare herinnering aan de oorlog sinds het begin van de jaren tachtig opgeleefd. Van Ginkel beschrijft de invulling van de plechtigheden, de veranderde vormgeving van monumenten, en de strijd waaraan de herdenkingen ten prooi vielen. Hij analyseert de symbolen en rituelen, de beeldspraak en retoriek, en de opvattingen en motieven van organisatoren en deelnemers. Badinerende opmerkingen over orthodoxe calvinisten (blz. 342) doen afbreuk aan de objectiviteit van zijn betoog.

”Rondom de stilte” maakt deel uit van het onderzoeksprogramma ”Oorlog, erfgoed en herinnering: een dynamisch perspectief”. Van Ginkels vuistdikke studie strekt zich uit van de eerste bescheiden gedenktekens die al tijdens de oorlog werden geplaatst tot het incident met de ”Damschreeuwer” vorig jaar. Hij beschrijft de kracht van „een tweemaal zestig tellen lang volgehouden gezamenlijke onthouding van menselijk geluid en handelen.” Rondom die stilte is er „het kleinzielige gekift, het miezerige naar voren dringen, de afgunst, het gevoel van miskenning en de schreeuw om erkenning, het gedram om al dan niet vermeende rechten.” Maar de stilte is gezamenlijk en verbindend.

Rondom de stilte. Herdenkingscultuur in Nederland, Rob van Ginkel; uitg. Bert Bakker, Amsterdam, 2011; ISBN 978 90 351 3440 9; 844 blz.; € 29,95.