Jantje Beton zet zich in voor speelruimte voor kinderen. Dit keer had de stichting een onderzoek gekoppeld aan de collecteweek. Sommige resultaten spreken voor zich: kinderen willen graag buitenspelen, ze storen zich aan hondenpoep en aan het verkeer en vinden veel speelplaatsen te saai. Op dat laatste punt heeft Jantje Beton doorgevraagd. Zouden kinderen vaker buiten spelen als de speelplekken minder saai waren? Jazeker, zegt twee derde van de kinderen. Die wipkip en drakenglijbaan prikkelen de fantasie niet. Woensdag noemde directeur Van Gaal van Jantje Beton in deze krant allerlei suggesties om speeltuintjes spannender, uitdagender en leuker te maken.

Uit het onderzoek komt een belangrijk motief naar voren om buiten spelen te stimuleren. Drie van de vijf kinderen zeggen minder vaak tv te zullen kijken of te computeren als de speelplekken minder saai zijn. Bij oudere kinderen is die groep zelfs nog wat groter. Ouders hadden dat resultaat niet verwacht. De meerderheid van hen denkt juist dat hun kinderen niet van achter de computer vandaan zullen komen, ook als er buiten een spannende fietscrossbaan, waterspeelplek of zelfbouwhut wacht.

Des te belangrijker is dat er wat gedaan wordt met dit resultaat, want uit allerlei onderzoeken blijkt dat ouders zich zorgen maken over het grote aantal uren dat hun kinderen achter pc of tv zit. Soms is dat omdat ouderen bang zijn dat hun kinderen te weinig bewegen en te dik worden. Minstens zo belangrijk is de invloed die de pc of tv heeft op het gedrag van kinderen.

ADHD

Afgelopen jaren zijn er diverse studies verschenen die aantonen dat kinderen die lang achter de tv zitten of veel computerspelletjes doen, moeite hebben om zich te concentreren. Zo stelde een hoogleraar kindergeneeskunde aan de universiteit van Washington, dr. Christakis, al in 2004 vast dat kinderen van 7 jaar voor elk uur per dag dat ze tv kijken 10 procent meer kans hebben op aandachtsstoornissen zoals ADD en ADHD. In 90 procent van de Amerikaanse gezinnen staat de tv ruim zeven uur per dag aan.

Langdurige blootstelling aan tv en videospelletjes doet iets met de ontwikkeling van de hersenen, zegt dr. Jensen van het Amerikaanse National Institute of Mental Health. Het bevordert de ontwikkeling van dat deel van de hersenen dat snel reageert als er iets verandert, ten koste van de hersensystemen die nodig zijn om je te concentreren.

Veel ouders zijn zich er niet van bewust hoe desastreus de gevolgen kunnen zijn als ze jonge kinderen ongelimiteerd achter de computer of de tv zetten – nog helemaal afgezien van de inhoud van de programma’s en spelletjes. De snel wisselende beelden hebben een eigenaardig effect op de ontwikkeling van jonge hersenen, somt Gloria DeGaetano, oprichter van het Parent Coaching Institute, op. Beelden eisen je aandacht op, zetten zich vast op je netvlies en vragen om een herhaling van soortgelijke beelden.

Het laatste woord over het effect van videobeelden op de hersenen is zeker nog niet gezegd. Er zijn ook studies die vraagtekens plaatsen bij het verband tussen tv-kijken en ADHD. Toch overheersen de aanwijzingen dat de beeldlawine schade berokkent aan het vermogen om aandachtig en geconcentreerd te lezen of te luisteren. Dat sluit ook aan bij de ervaring van veel ouders.

Het verbaast me dat er, na het onderzoek van Jantje Beton, niet meteen Kamervragen zijn gesteld. Immers: het sommetje is nu toch simpel? Kinderen zeggen dat ze liever buiten spelen als het daar minder saai is. Maar het bouwen van uitdagende speelplekken kost geld. Gelukkig zijn drie van de vijf kinderen bereid om de computer en de tv daarvoor op te offeren. Dat leidt vast tot minder ADHD. Dus het geld voor die extra speelplaatsen hoeft niet alleen uit de collectebus te komen. Ook de ministers Schippers en Van Bijsterveldt kunnen een duit in het zakje doen: als investering die uiteindelijk gunstig is voor hun meerjarenbegroting.

Er valt nog meer winst te behalen. De computer uit zetten is één, maar een goede luisterhouding van kinderen valt ook aan te leren. Ouders, ambtsdragers en docenten kunnen daarbij het goede voorbeeld geven.

Luisteren

Luisteren is een kunst. Wie zelf vaak anderen in de rede valt, ongeduldig is, geeft een slecht voorbeeld. Sommige mensen luisteren slecht omdat ze intussen al hun antwoord aan het bedenken zijn en dat belangrijker vinden. Echt luisteren betekent de tijd nemen voor de ander, de argumenten serieus nemen, doorvragen, letten op lichaamstaal en oogcontact houden. Door als ouders zo te praten met je visite en je kinderen te bevragen over school, preek of catechisatie, leren je je kinderen goed en zorgvuldig communiceren en stimuleert je hen om aandachtig te luisteren. Het geeft kinderen ook het gevoel dat hun mening ertoe doet en dat ze gewaardeerd worden.

En bij die voorbeeldfunctie hoort natuurlijk ook dat ouders zélf op tijd die pc uitzetten.

Persbericht Jantje Beton over speelplekken

Vijf meditaties van dr. J. Beeke over luisteren

Gloria DeGaetano over de spanningsboog bij kinderen

EHow over luistervaardigheid bij kinderen

Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl