Klimaatverandering bedreigt kerncentrale
BRUSSEL—Nucleaire installaties zijn gebouwd volgens een aantal strenge veiligheidsnormen en worden strikt gecontroleerd. Toch wijzen tegenstanders van de technologie op de blijvende risico’s uit onverwachte hoek, waaronder de klimaatverandering.
Volgens voorstanders van nucleaire energie kunnen kerncentrales een sleutelrol spelen in de strijd tegen de klimaatverandering, omdat ze voor betrouwbare stroomvoorziening zorgen zonder grote uitstoot van broeikasgassen. Maar tegenstanders wijzen erop dat die klimaatverandering wel eens een nieuwe bedreiging zou kunnen vormen voor de centrales, omdat de keuze van nieuwe locaties een moeilijke oefening blijkt.
Omdat de centrales sterk afhankelijk zijn van water voor afkoeling, zijn ze vaak aan de kust gesitueerd. En dat maakt ze per definitie kwetsbaar voor een stijgende zeespiegel. Het klimaatpanel van de VN schat die stijging voor deze eeuw tussen de 18 en de 59 centimeter, mogelijk meer als de ijskappen in Groenland en Antarctica beginnen te smelten.
Voor enkele centrales, zoals de Madraskerncentrale in India, wordt dat risico op korte termijn al reëel. „Een stijging van de zeespiegel met 1 meter zal ongeveer 1091 vierkante kilometer van het kustgebied in Tamil Nadu permanent onder water zetten, maar het totale risicogebied is bijna zes keer zo groot”, waarschuwde een studie van het Indiase Instituut voor Technologie vorig jaar nog. De reactoren liggen weliswaar 5 tot 10 meter boven de zeespiegel, maar ze liggen erg dicht bij de kustlijn en zijn gevoelig voor kusterosie, besluit de studie.
Extreme weersomstandigheden zoals orkanen vormen een andere bedreiging voor centrales dicht bij zee. In 1992 veroorzaakte de orkaan Andrew bijvoorbeeld grote schade aan de watertanks en schoorstenen van de kerncentrale van Turkey Point in Florida.
Een alternatief bestaat erin om nieuwe centrales meer landinwaarts langs grote rivieren te bouwen, maar dat levert weer nieuwe risico’s op. Centrales aan de oevers van grote rivieren zijn immers kwetsbaarder voor extreme weersomstandigheden, zoals overvloedige neerslag en hittegolven. Extreme neerslag in een rivierbekken kan voor overstroming zorgen, terwijl hittegolven de temperatuur van het koelwater beïnvloeden.
Als het koelwater dat de centrale binnenstroomt aanzienlijk warmer is, kan de temperatuur tijdens het koelproces zo warm zijn dat het een gevaar voor het milieu vormt. De Franse overheid legt bijvoorbeeld een limiet op van 24 graden Celsius voor geloosd koelwater. Als de temperatuur hoger wordt tijdens een hittegolf, moet de reactor stilgelegd worden of op een lager pitje draaien. Tijdens hittegolf van 2003 werden er in Frankrijk uiteindelijk zeventien reactoren stilgelegd.
Volgens het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) staat maar liefst een vijfde van alle commerciële kerncentrales in de buurt van een breuklijn. Het IAEA heeft het in de richtlijnen voor nieuwe kerncentrales over „twee manieren” om een centrale te beschermen tegen aardbevingen, waarvan de eerste de keuze van „een locatie uit de buurt van actieve breuklijnen” is. Een degelijke constructie, die voldoende bestand is tegen het aardbevingsniveau van de regio, komt op de tweede plaats.
Maar daar is lang niet altijd rekening mee gehouden. De wereld telt 442 kerncentrales die op een commerciële manier elektriciteit produceren, en volgens het IAEA ligt rond de 20 procent daarvan in gebieden met „significante seismische activiteit.” Japan telt de meeste kerncentrales in gebieden met een hoge seismische activiteit, gevolgd door Taiwan.