„Opvoeding is veel te individualistisch”, betoogt prof. De Winter. Hij zegt wijze dingen over het belang van sociale netwerken en gezamenlijke bezinning op de manier van opvoeden. Individualisme is echter niet alleen een gevaar voor hoe we onze kinderen opvoeden, maar ook voor hoe we als gezin in onze omgeving en als christenen in onze maatschappij en wereld staan. Ik zou christelijke opvoeders en onderwijzers daarom willen oproepen gezamenlijk om kinderen heen te staan; laten we dezelfde doelen voor ogen hebben.

Onze opvoeding moet niet individualistisch zijn. Individueel geluk is niet het doel van het leven. De doelen moeten echter ook niet louter maatschappelijk zijn, zoals prof. De Winter aanbeveelt. Er is immers meer dan onze maatschappij, dan ons land en zelfs dan onze wereld. Er is een ander Koninkrijk en een leven na dit leven. Daartoe voeden we onze kinderen op. Dat maakt opvoeding heel wat breder dan de ontwikkeling van individuele talenten met de juiste vaardigheden.

Niet alleen de zelfstandigheid van onze kinderen, maar juist ook dat ze hun Schepper leren kennen en dat ze verbonden zijn met anderen, zijn doelen die we in de christelijke opvoeding nastreven. Is het liefhebben van de Heere en de zorg voor de naaste niet de samenvatting van Gods geboden?

Door onze kinderen naar school, muziekles of gedragstrainingen te sturen, werken we vooral aan hun individuele ontwikkeling. Dat vergelijkt De Winter met ‘puppytraining’. Maar dat is niet het enige wat we doen. In het alledaagse leven praten we met ze over allerlei onderwerpen. We nemen ze mee naar familie, naar de kerk en we laten ze gewoon buiten spelen. Door al die activiteiten worden kinderen gevormd voor het leven, leren ze omgaan met allerlei mensen en zien ze dat ze er niet alleen voor zichzelf zijn.

Samen

De hogere doelen en grotere idealen mogen we bij de opvoeding niet uit het oog verliezen. Laten ouders, gezinnen of scholen niet te veel op zichzelf gericht zijn. De Winter pleit terecht voor sociale netwerken. Ouders staan er niet alleen voor en hoeven het niet alleen te doen. Door in gesprek te gaan met andere ouders, ook binnen de school en kerk, wordt de opvoeding versterkt. Het boekje ”Essenties van christelijk opvoeden”, dat Driestar Educatief bij ouderbijeenkomsten gebruikt, of enkele hoofdstukken uit het net gepubliceerde ”Handboek Christelijke opvoeding” zijn bijzonder geschikt om samen over in gesprek te gaan. Durf samen met anderen de eigen opvoedingspraktijk ter discussie te stellen. Zijn we nog gericht op de goede doelen? Staat individuele ontplooiing centraal of kijken we breder dan dat?

De Winter stelt dat zijn pleidooi voor sociale netwerken al gemeengoed is voor veel christenen. Als dat al zo is, dan is het van belang om dit gemeengoed vast te houden en het individualisme niet verder te laten doordringen. We hebben onze eigen kerk en school, maar zijn dit ook ontmoetingsplekken om samen in gesprek te zijn? Delen we onze opvoedingsdoelen? Dat komt ouders én kinderen ten goede, want in sociale netwerken ondersteunen we elkaar. En ook als het niet direct op opvoeden gericht is, leren kinderen ervan hoe ze met anderen omgaan en wat hun plek kan zijn.

Tegelijk echter kan een sterke gerichtheid op onze eigen ‘zuil’ een ander gevaar met zich meebrengen. Neem daarom bij alle eensgezindheid De Winters waarschuwing ter harte: wij-gevoel en saamhorigheid kunnen een veilig gevoel van verbondenheid geven, maar brengen ook het risico van uitsluiting en dehumanisering met zich mee. Ook daar schuilt dus een gevaar van individualisme. Blijf daarom niet alleen met elkaar, maar ook met buren, collega’s, andere medemensen en bevolkingsgroepen in contact.

Opvoeden doen we niet alleen, maar samen, in afhankelijkheid van God. Laten we gezamenlijk om onze kinderen heen gaan staan, met gezamenlijke doelen die niet slechts gericht zijn op de aardse ontwikkelingsmogelijkheden, maar uiteindelijk gericht zijn op onze naaste en op Hem.

De auteur is gezinspedagoog en maakt deel uit van de projectgroep opvoeding van Driestar Educatief.