Dit en de lange rijen auto’s bij benzinestations zijn illustratief voor een nieuwe crisis die nu ontstaat in het land na de aardbeving en tsunami van vorige week: de golf van paniekaankopen.

Ook ver buiten het rampgebied beginnen de winkels door hun voorraden heen te raken. Dit lijkt de angst van de Japanse regering te bevestigen dat het hamsteren van essentiële benodigdheden de levering van hulpgoederen verhindert aan de meest noodlijdende mensen onder de bevolking .

„De mensen zijn hysterisch aan het worden”, zegt Tomanao Matsuo, woordvoerder van kant-en-klaar noodle fabrikant Nissin Foods. Het bedrijf heeft tot dusver een miljoen producten gedoneerd voor de noodhulp, waaronder hun ”Cup Noodles”. „Mensen voelen zich al veiliger als ze een bakje noodles kunnen kopen”, aldus Matsuo. Nissin Foods probeert de productie op te schroeven, ondanks het feit dat hun fabrieken in de prefectuur Ibaraki als gevolg van de aardbeving stil zijn komen te liggen.

De paniekaankopen zijn slechts één factor die de levering van hulpgoederen in de getroffen gebieden bemoeilijkt. Beschadigde en overvolle wegen, defecte fabrieken, een gebrekkige treindienst en andere verstoringen zorgen er allemaal voor dat de noodhulp maar moeilijk op gang komt in de nasleep van de aardbeving en de tsunami.

Minister van consumentenzaken Renho heeft de Japanners opgeroepen om geen spullen te kopen die ze niet per se nodig hebben. Michiaki Tada, een 40-jarige programmeur uit Tokyo, was verbijsterd toen de schappen in verschillende supermarkten helemaal leeg waren. Hij heeft zijn zoektocht naar boodschappen maar opgegeven en gaat alleen nog maar uit eten. „Het lijkt wel een slechte grap. Noodles, rijst, snacks, bijna alles is weg. Behalve hele hete chips zijn de schappen gewoon leeg. Ik kan niet eens ergens een reep chocola vinden», aldus Tada.

Supermarkteigenaar Kazuhiro Minami verwacht dinsdag in de loop van de dag een kleine levering van goederen, maar zegt dat hij alsnog de deuren zal moeten sluiten als de door de overheid aangekondigde stroomonderbrekingen doorgaan. „Ik maak me ontzettend zorgen”, zegt Minami. Hij wijt de problemen aan het hamsteren, problemen met de distributie van goederen en de angst voor een nieuwe aardbeving onder de bevolking.

Zelfs in de westelijke stad Hiroshima, die geheel niet getroffen is door de aardbeving en de tsunami, is haast nergens meer een batterij te vinden. De media roepen mensen ook hier op om vooral niet te hamsteren. Panasonic heeft 500 duizend batterijen, tienduizend zaklampen en ruim twee miljoen euro ter beschikking gesteld en heeft de productie in zijn batterijfabriek in Osaka opgeschroefd. Ook worden er meer batterijen geïmporteerd uit de Panasonic-fabrieken in Thailand en Indonesië. Winkeliers zeggen dat ze sinds de oliecrisis in de jaren zeventig niet meer zo’n massapaniek hebben meegemaakt .

„We zijn dag en nacht bezig om de voorraden in onze winkels aan te vullen”, aldus Anthony Rose, vicepresident in Azië van supermarktketen Wal-Mart. „De situatie zou binnen 48 uur moeten verbeteren”, aldus Rose. „De behoefte aan goederen stijgt omdat mensen zich willen voorbereiden op een eventuele volgende ramp. Daarom kopen ze alles wat lang houdbaar is”, zegt een woordvoerder van een andere supermarktketen.

Een tekort aan elektriciteit ligt ook op de loer in Japan aangezien elf kerncentrales in het noordoosten op het moment stil liggen. Een groot deel van de elektriciteitsvoorziening in Tokyo is afhankelijk van die centrales. De overheid heeft de bevolking gevraagd de lichten zo veel mogelijk uit te laten en heeft stroomonderbrekingen aangekondigd voor delen van de stad. Het openbaar vervoer in Tokyo zit nog voller dan normaal in de spits, omdat de treinen door het gebrek aan stroom volgens een aangepaste dienstregeling rijden.