De inmiddels herhaaldelijk getoonde video van de explosie in reactor 3 van Fukushima 1 toont een grote donkere wolk die plotseling hoog de lucht in vliegt. Vele malen hoger dan tijdens de explosie zaterdag in reactor 1. Brokken puin vallen naar beneden. Het stelt je niet gerust om dit te zien gebeuren met een gebouw dat zulk gevaarlijk materiaal herbergt.

Je verwacht een onmiddellijke paniek met kilometerslange files van auto’s die naar veiliger oorden trekken. Toch gebeurt dit niet in het Japanse rampgebied.

Eén reden is de verstoorde infrastructuur en het gebrek aan benzine. Sinds zondag is er zelfs in omliggende gebieden moeilijk benzine te verkrijgen. „Mijn familieleden willen wel weg uit Fukushima”, legt de 33-jarige Nikki Sato uit, „maar de wegen zijn dicht en er rijden geen treinen.”

Er zijn weliswaar vluchten vanaf Fukushima Airport, maar het is voor velen in het rampgebied volstrekt onmogelijk om bij het vliegveld te komen.” Er blijkt voor de familie Sato nog een belemmering te bestaan. „Mijn grootmoeder heeft een slechte hartconditie en daarom is het moeilijk voor haar om te reizen.”

In de zwaar getroffen stad Sendai, op zo’n 200 kilometer van de verontrustende situatie in Fukushima, is de reactie opzienbarend laconiek. „De situatie bij de kerncentrale maakt me bezorgd, maar ik kan er niet diep over nadenken”, zegt Yuri Shiraishi. De 47-jarige moeder van twee kinderen heeft net een halfuur in de rij gestaan om wat groenten te kunnen kopen bij een groenteboer die op de straat verkoopt. Voor Shiraishi is dat al snel. „Bij de supermarkt moest ik een uur wachten”, zegt ze.

Het verkrijgen van basisbehoeften zoals voedsel en water en de angst voor de voorspelde zware naschok van 7 op de schaal van Richter eisen zo veel lichamelijke en mentale energie en inspanning dat er voor andere zaken nauwelijks ruimte blijft.

Ze noemt de dingen die haar de meeste zorgen baren. „Dat we straks onvoldoende voedsel hebben, en de naschokken. Die maken me zo bang dat ik niet naar buiten wil. Thuiszitten voelt veiliger dan op staat lopen, waar er zomaar iets op je hoofd kan vallen.”

De vreselijke onzekerheid baart haar ook zorgen. „Ik weet niet wat morgen brengt”, zegt ze. Voor zoiets abstracts als een mogelijke wolk van radioactiviteit is er gewoonweg geen plaats meer in haar gedachtenwereld.

Een 56-jarige vrouw die een doos vol groenten draagt vertolkt dezelfde gevoelens. „Dit is de eerste keer in drie dagen dat ik voedsel kan kopen”, zegt ze. „Ik maak me zorgen over wat het volgende is wat ik moet doen. Niet over Fukushima 1.”

Er is nog een reden dat mensen niet in grote drommen uit het gebied trekken. Op de meeste plekken is er nog altijd geen elektriciteit. Veel mensen zijn gewoonweg niet op de hoogte van de gebeurtenissen rond de reactor; ze kunnen geen televisie kijken of naar de radio luisteren. „Totdat een journalist er me over vroeg wist ik niet dat de explosie had plaatsgevonden”, zegt Makoto Fukuhara, een manager bij een hotel in Sendai. Zoals hij zijn er velen.

RD-correspondent Kjeld Duits bevindt zich in het rampgebied in Japan. Vanuit het zwaar getroffen Sendai doet hij verslag voor deze krant.