Eerst dit: technisch gezien is Fukushima niet vergelijkbaar met Harrisburg en Tsjernobyl. Zowel in de Verenigde Staten als in Oekraïne smolt het metalen omhulsel van de kern van de centrale, waardoor grote hoeveelheden radioactieve straling vrijkwamen. Die situatie deed zich tot maandagmorgen in Japan niet voor. Daar komt bij dat, zeker in Tsjernobyl, er sprake was van ernstige menselijke inschattingsfouten.

Dat laatste, daar zijn Japanners niet snel op te betrappen: noch op het terrein van aardbevingen, noch op het gebied van kernenergie. Enige ervaring valt hen, op beide fronten, dan ook niet te ontzeggen. Van de 443 kerncentrales wereldwijd staan er 54 in Japan; ze hebben er 2 in aanbouw en 12 op de planning. In Fukushima staan zes reactoren met een gezamenlijk vermogen van ongeveer negen keer dat van de centrale in Borssele.

Bij de laatste grote aardbeving in Kobe (1995) draaide de dichtstbijzijnde kerncentrale, op 110 kilometer daarvandaan, onaangetast door. Bij latere zware bevingen schakelden centrales automatisch uit. In maart 2008 heeft Tepco, de eigenaar van de zes centrales bij Fukushima, de bouwvoorschriften opgeschroefd voor nog twee daar geplande eenheden.

Ook met tsunami’s heeft de sector enige ervaring, zij het buiten Japan. Na de magnitude-9-beving in Indonesië stopte een centrale in India automatisch op het waarnemen van extreem hoge waterstanden. Zes dagen later was die weer in bedrijf.

Inmiddels is wel duidelijk dat zich in Japan een situatie heeft voorgedaan waarop geen enkele overheid, energieproducent of bouwer voorschriften kan baseren. Hier was sprake van wat, ook in de verzekeringswereld, wel heet: een ”act of God”. Die term geeft aan dat dit type rampen de menselijke maat te boven gaat en dat er, technisch gezien, geen mogelijkheden zijn zich hiertegen te beschermen.

Concreet, voor de situatie bij Fukushima: de daar staande reactoren zijn zodanig ontworpen dat ze automatisch uitschakelen bij zware bevingen in de omgeving; dat laat onverlet dat de onmisbare koeling, eveneens automatisch, in bedrijf blijft; mocht die onverhoopt uitvallen, dan moet een noodaggregaat voor die koeling zorgen, maar de tsunami van vrijdag sloeg het noodaggregaat weg.

Energieproducent Tepco, de Japanse overheid en de internationale kernenergiegemeenschap gaan zich ongetwijfeld bezinnen op basis van deze extreme situatie. Het is echter al te kort door de bocht om nu te stellen dat door deze gebeurtenissen het doek voor kernenergie moet vallen.

Tegen een act of God is niemand gehouden zich afdoend in te dekken, laat staan beleid op te baseren. Wie dat wel voorstaat, moet Nederland adviseren de in 1953 getroffen eilanden van Zeeland en Zuid-Holland alsnog aan de zee terug te geven. Tegen acts of God helpt immers ook een Deltaplan niet.