Om de oliestad Ras Lanuf wordt nog steeds gevochten, maar daar lijken de rebellen steeds meer terrein te verliezen. In de nacht trokken tanks de stad binnen en ook vanuit zee vielen regeringstroepen aan. Een aantal leden van het verzet zit nog in de stad, maar veel opstandelingen ontvluchten Ras Lanuf, aldus getuigen.

De stad Zawiyah nabij de hoofdstad Tripoli is volgens westerse verslaggevers definitief in handen van de regering gevallen. Daaraan gingen dagen van zware strijd vooraf.

Saif al-Islam, de zoon van Gaddafi, heeft het verzet intussen gewaarschuwd dat regeringstroepen optrekken naar Benghazi, de tweede stad van het land en het belangrijkste oppositiebolwerk.

Kansen gekeerd

De kansen lijken zich in heel Libië te keren. Waar aanvankelijk de opstandelingen successen boekten, zijn nu mogelijk de troepen die trouw zijn aan leider Muammar Gaddafi aan de winnende hand. Dat hebben functionarissen van de Amerikaanse inlichtingendiensten donderdag gezegd tegen leden van het Congres.

Volgens de directeur van de Amerikaanse inlichtingendiensten James Clapper zouden de zware wapens waarover het regime beschikt weleens de doorslag kunnen geven. Die zijn vooral in handen gegeven van militairen waarvan Gaddafi vrij zeker weet dat zij hem trouw zullen blijven. „Op de lange termijn denk ik dat het regime zal winnen”, zei Clapper.

„Aanvankelijk lag het momentum bij de tegenpartij”, zei directeur Ronald Burgess van de militaire inlichtingendienst. „Dat is nu aan het veranderen.”

Vliegverbod Libië

Bij de NAVO wordt dinsdag 15 maart een plan gepresenteerd voor een vliegverbod boven Libië, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton donderdag.

„We gaan door met de voorbereiding van een hele reeks opties, waaronder een vliegverbod”, zei Clinton op een persconferentie. Ze wilde niet zeggen wie het plan presenteert. Een vliegverbod moet helpen verhinderen dat de Libische luchtmacht nog langer opstandelingen bombardeert en beschiet. Gevechtsvliegtuigen van deelnemende NAVO-landen moeten het verbod dan afdwingen.

De westerse wereld heeft ervaring met vliegverboden. In de jaren negentig zijn die ingesteld boven Servië en Irak, om aanvallen te beperken.

Clinton hoopt volgende week het Libische verzet te ontmoeten. Ze rekent op een gesprek bij haar reis volgende week naar Egypte en Tunesië.

250.000 vluchtelingen

Meer dan 250.000 mensen zijn uit Libië gevlucht naar buurlanden sinds de onrust er half februari begon, meldden de Verenigde Naties donderdag.

Van de vluchtelingen zijn er 137.400 de grens overgegaan naar Tunesië. Tegelijk zijn 107.500 mensen uitgeweken naar Egypte en 5400 naar Algerijë. Naar het zuidelijke buurland Niger zijn 2200 mensen gevlucht, zei de VN-coördinator van de humanitaire hulp.

Bij de grenzen hebben vele mensen zich verzameld in kampen. In Coucha bij de Tunesische grens delen het Wereldvoedselprogramma van de VN en het Rode Kruis maaltijden uit. De hulpverleners hebben dringend behoefte aan medische artikelen en verplegers voor gewonde burgers.

Europese leiders

De staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie komen vrijdagochtend in Brussel bijeen voor een buitengewone top over de situatie in Libië en andere zuidelijke buurstaten.

De 27 leiders zullen een antwoord proberen te vinden op de omwentelingen in de regio. Het is al duidelijk dat zij een einde willen aan het Gaddafi-regime in Libië. Voor een vliegverbod boven Libië wachten zij stappen af van de Verenigde Naties. Met een dergelijk vliegverbod kan worden voorkomen dat de luchtmacht van Gaddafi de opstandelingen aanvalt.

Donderdag bleek de Europese Unie diep verdeeld over de erkenning van een rebellenorganisatie als enige wettelijke vertegenwoordiger van het Libische volk. De stap van Frankrijk om de Nationale Overgangsraad van de opstandelingen te erkennen, leidde tot negatieve reacties bij andere EU-staten. Nederland zei verrast te zijn.