Wie is Mohammed Yunus? Je mag hem gerust in het rijtje Martin Luther King, Moeder Teresa en Nelson Mandela plaatsen. Yunus, die in 2006 de Nobelprijs voor de vrede won, is de grondlegger van het concept microkrediet. ”Banking the unbanking” was in de jaren 70 van de vorige eeuw zijn slogan, nadat hij vol afschuw had gezien hoe miljoenen armen in zijn land niet in staat waren om ook maar een klein geldbedrag te lenen. Officiële banken zagen hen niet staan omdat er toch niets aan hen verdiend kon worden.

De Bengaalse econoom besloot daarin verandering te brengen door zelf kleine leningen te gaan verstrekken aan de allerarmsten, teneinde hen zo uit hun uitzichtloze armoede te halen. In 1983 leidde zijn initiatief tot de oprichting van de Graheem Bank. Daarbij hadden en hebben vrouwen zijn voorkeur, omdat die nu eenmaal verantwoorder met geld omgaan. Verder spelen saamhorigheid, transparantie en discipline –niet het minst bij het terugbetalen van de lening mét rente– een cruciale rol. Hier ligt een verschil met Moeder Teresa, die wél onvoorwaardelijke liefdadigheid praktiseerde. Het sterke van Yunus’ concept is juist dat het de allerarmsten een menswaardig bestaan wil teruggeven. Zo moet het geleende geld doorgaans dienen als startkapitaal voor een bedrijfje.

De Grameen Bank heeft op dit moment in Bangladesh voor ruim 950 miljoen dollar aan kredieten uitstaan; ruim 8 miljoen mensen nemen eraan deel. Verder is de Grameen Foundation actief in een kleine veertig landen. Wereldwijd stond er vorig jaar voor 40 miljard dollar aan leningen uit, verstrekt aan ruim 150 miljoen mensen. Het concept microfinanciering is populair bij hulporganisaties, en ook die in orthodox-christelijke kring zetten het maar wát graag in om de allerarmsten verder te helpen. In de persoon van prinses Máxima heeft Nederland zelfs een officieel pleitbezorger van dit concept.

Welnu, tegen de initiator van dit succesvolle concept is al geruime tijd een hetze aan de gang. Die wordt gevoed door ongure politieke motieven van tegenstanders in zijn land. Dieptepunt was eind vorige week de uitspraak van het hooggerechtshof in Dhaka dat het ontslag van Yunus als directeur van de Grameen Bank terecht was.

Nu is het zo dat microfinanciering ”big business” is geworden. Zo hebben ook tal van westerse geldschieters zich op microfinanciering gestort, vaak niet zozeer om de armen te helpen, maar om zichzelf te verrijken. Verder gaat de toestroom aan geld nogal eens ten koste van een goede begeleiding, met als gevolg nog grotere misère onder de armen. Dat neemt niet weg dat microfinanciering blijvend onze steun verdient. Vooral als zij door christelijke hulporganisaties wordt ingezet. We herkennen in Yunus’ concept te veel christelijke noties om het aan de kant te schuiven.