Dat zegt de Utrechtse hoogleraar Micha de Winter. De pedagoog breekt in zijn maandag verschenen boek ”Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding” een lans voor de terugkeer van sociale netwerken waarbinnen een kind zich kan ontwikkelen.

Ouders hebben vandaag de dag vooral tot doel om hun kind als persoon gelukkig te maken, vindt De Winter. Opvoeden is te veel gericht op het individuele gedrag.

„Dat zie je ook in al die opvoedprogramma’s op tv, zoals Supernanny en Opvoedpolitie. Daarin leren ouders hoe ze het gedrag van hun kinderen moeten reguleren en hoe ze hen laten gehoorzamen. Niet hoe ze meedraaien in de maatschappij”, zegt De Winter. „We zijn vergeten dat opvoeden ook met maatschappelijke idealen te maken heeft.”

De negatieve gevolgen van het ontbreken van die idealen worden nu al volop zichtbaar, constateert de pedagoog. „Kijk naar de enorme groei van de behoefte aan jeugdzorg. Per jaar is die groei 19 procent; dat is werkelijk spectaculair. Die toename komt ergens vandaan, en de meest voor de hand liggende oorzaak zit ’m toch wel in de manier waarop ouders hun kinderen opvoeden. Aan individualisering zitten beslist voordelen, maar kennelijk ook een hoop nadelen.”

De Winter pleit voor meer overleg. Ouders moeten volgens hem vaker met elkaar praten over de opvoeding van hun kinderen, maar ook de overheid kan een rol spelen.

„Centra voor Jeugd en Gezin moeten zich meer bezighouden met het bevorderen van contacten tussen ouders onderling en tussen ouders en kinderdagverblijven en scholen. Nu richten ze zich nog te veel op het individuele.”

Keer op keer tonen onderzoeken aan dat kinderen beter gedijen in een opvoeding waarin allerlei gemeenschappelijke factoren zijn, schrijft de Winter in zijn boek. „Ik noem dat een pedagogische civil society, met meer sturende elementen dan alleen de ouders. Daarin krijgt een kind niet alleen mee dat hij er voor zichzelf is. Dat aspect van sociale netwerken hebben we door onze vingers laten glippen.”

De Winter erkent dat zijn pleidooi gemeengoed is voor veel christenen. „Deze opvatting past denk ik heel goed in een christelijke levensvisie, maar ik denk dat ze ook in andere levensvisies kan passen. Waar kerken en moskeeën bepalend zijn voor sociale netwerken, spelen die ongetwijfeld een belangrijke rol. Het is wel belangrijk dat kerken en moskeeën mensen niet iets opleggen, maar dat ze ontmoetingsplekken vormen.”

Wanneer ouders de rol van sociale netwerken in de opvoeding blijven verwaarlozen, kan dat enorme gevolgen hebben, denkt De Winter. Hij denkt dan aan fenomenen als haat, racisme en zelfs genocide. „Uit onderzoek blijkt dat dit soort fenomenen aangewakkerd kan worden door de opvoeding. In de onderzochte gevallen had er in de opvoeding vaak veel meer kunnen gebeuren.”