Het burgerinitiatief ”Nederland krijgt nieuwe energie” is afgewezen. De ondertekenaars pleiten voor uitvoering van het gelijknamige rapport, waaraan energie- experts van onder andere McKinsey, Boston Consulting Group, KEMA, TNO, ECN, Universiteit Utrecht en Erasmus Universiteit Rotterdam hebben meegewerkt. Belangrijkste conclusie: een volledige omschakeling naar hernieuwbare energie uiterlijk in 2050 is technisch haalbaar en economisch even wenselijk als noodzakelijk.

Het burgerinitiatief mag rekenen op brede steun uit de samenleving en het bedrijfsleven. Onder de ondertekenaars bevinden zich prominenten als Jan Terlouw (D66), Pieter Winsemius (VVD) en Herman Wijffels (CDA). Bovendien mag het voorstel rekenen op steun van alle oppositiepartijen en –zeer opvallend– op de steun van enkele Kamerleden van CDA en VVD.

De commissie burgerinitiatieven onder voorzitterschap van VVD-Kamerlid Neppérus motiveert de afwijzing onder meer door te stellen dat het een onderwerp betreft waarover in de afgelopen twee jaar door de Kamer een besluit is genomen. Concreet wordt daarbij verwezen naar een commissievergadering voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie op 6 december 2010. Tijdens dat overleg heeft minister Verhagen aangekondigd dat het kabinet in februari 2011 een plan van aanpak voor de green deal aan de Kamer zou aanbieden.

De door coalitiepartijen gedomineerde commissie burgerinitiatieven redeneert in haar verslag vervolgens op onnavolgbare wijze: „De Tweede Kamer heeft impliciet met het voorgestelde beleid ingestemd, omdat geen moties zijn aangenomen waaruit het tegendeel zou blijken. Dit kan worden gelijkgesteld met een besluit.”

Deze argumentatie raakt kant noch wal omdat de invulling van de aangevoerde green deal tot op heden nog volstrekt onduidelijk is. Het door Verhagen toegezegde plan van aanpak is nog altijd niet aangeboden, terwijl we reeds in maart zijn beland. De green deal blijkt inmiddels het best bewaarde geheim van Den Haag te zijn geworden, zo geheim dat zelfs Verhagen en Rutte geen idee hebben van wat de deal gaat worden.

De afwijzing is in strijd met zowel de letter als de geest van de bepalingen omtrent de indiening van burgerinitiatieven. ”Nederland krijgt nieuwe energie” is geen protest tegen een recentelijk door de Tweede Kamer ingenomen standpunt, waarvoor deze spelregel bedoeld is. Het pleit juist op proactieve wijze voor een verbetering van beleid door middel van een uitgewerkt voorstel, precies zoals bedoeld bij de invoering van het burgerinitiatief.

Met de nu toegepaste wijze van argumentatie kan elk mogelijk burgerinitiatief worden afgewezen, hetgeen ook veelvuldig gebeurt. De afwijzing getuigt van minachting voor de democratische rechten van burgers die vanuit hun positieve betrokkenheid bij een belangrijke maatschappelijke uitdaging het initiatief hebben genomen voor een nieuwe constructieve oplossingsrichting.

In reactie op deze merkwaardige afwijzing hebben zeven oppositiepartijen inmiddels aangekondigd dat zij in een zogenaamde speciale procedure gezamenlijk zullen vragen om een openbare hoorzitting. Of dit gaat lukken, valt echter nog te bezien, want de coalitiepartijen kunnen dit opnieuw met hun krappe meerderheid in de Tweede Kamer blokkeren.

Hoe te reageren als welwillende en betrokken burgers door de politiek zo afgewimpeld worden? Dat vroeg ik mij af toen ik de 45.939 burgers moest informeren over de teleurstellende reactie uit Den Haag. Bezetting van het Binnenhof naar Egyptisch model leek mij wat te ver gaan. Gelukkig leven wij wel in een democratie, al moet de werking daarvan in Den Haag soms nog een nadrukkelijk handje geholpen worden.

Na lang wikken en wegen heb ik –met grote tegenzin– de 45.939 steunbetuigers voorgesteld om bij de Provinciale Statenverkiezingen niet op de coalitiepartijen te stemmen. CDA en VVD hebben weliswaar veel leden en ook fractieleden die actiever met de verduurzaming van onze economie aan de slag willen gaan, maar helaas wordt er door hun eigen partij momenteel niet of nauwelijks naar hen geluisterd.

De angst voor Wilders in het huidige kabinet is zo groot dat men voorlopig voor electorale polarisatie kiest. Daarbij past niet de voorgestelde partijoverstijgende Deltaplanbenadering. Daarmee verliezen wij zeer kostbare tijd om ons land sneller om te vormen naar een duurzame energiehuishouding waarin wij niet meer afhankelijk zijn van steeds duurder wordende import uit instabiele regio’s. En dan laat ik de vernietigende ecologische schade van onze huidige energiebronnen nog buiten beschouwing.

De auteur is initiatiefnemer van het burgerinitiatief ”Nederland krijgt nieuwe energie”.