Ruimtesonde Stardust kiekt krater Deep Impact op komeet Tempel 1
Het is een minuscuul vlekje, maar astronomen weten hem te vinden: het ‘litteken’ dat ruimtesonde Deep Impact heeft nagelaten op het oppervlak van de komeet Tempel 1. De inslag, die zorgvuldig was gepland, had plaats in 2005. Stardust, een ruimtesonde van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, vloog afgelopen maand –op Valentijnsdag– langs Tempel 1 en maakte een serie van 72 foto’s.
Op de plaats van de inslag van Deep Impact is een flauwe, glooiende krater zichbaar, zo meldde het Stardustteam op een NASA-persconferentie vlak na de ‘ontmoeting’. In het midden van de inslagkrater ligt een soort berg zoals veel gaten op de maan die ook hebben. Uit de vorm van de krater op Tempel 1 blijkt bovendien dat het oppervlak van de komeet in dat gebied niet bijzonder stevig is.
Stardust fotografeerde de komeet in vliegende vaart; bij een snelheid van 11 kilometer per seconde. De twee naderden elkaar tot op 178 kilometer. Het ruimtevaartuig begon de fotoshoot toen de klomp nog 2500 kilometer van hem verwijderd was en slechts zichtbaar als een klein stipje in een groot, zwart heelal.
Het moment van de ontmoeting tussen Stardust en Tempel 1 –een vrij poreuze ijsklomp van zo’n 6 kilometer in doorsnede– was zorgvuldig gepland. Aangezien de astronomen de plaats wilden zien van de inslag van Deep Impact, moesten ze heel wat rekenwerk verrichten om te bepalen wanneer dat deel van de buitelende komeet zichtbaar was, oftewel wanneer deze zich aan de zonzijde bevond. Dat hun berekeningen klopten, wisten ze eigenlijk pas op het moment dat ze de foto’s van Stardust binnenkregen.
Het is voor het eerst dat wetenschappers veranderingen aan het oppervlak van een komeet in de tijd kunnen volgen. De beelden van Stardust kunnen ze namelijk naast de opnamen van de Deep Impactmissie uit 2005 leggen. Ook bracht Stardust delen van de komeet in beeld die destijds niet zichtbaar waren.
Uit meetgegevens van de ruimtesonde blijkt dat deze tijdens zijn passage de volle laag kreeg van stofdeeltjes in het spoor van de komeet. Op de website van de Stardustmissie is een geluidsfragment te beluisteren dat een indruk geeft van het ratelende geluid dat een botsing met de stofdeeltjes met zich meebrengt. Een handvol gruiskorrels drong door de eerste beschermingslaag van het ruimtevaartuig heen, maar bracht geen schade toe aan apparatuur, zo zeiden de experts tijdens de persconferentie. „Wanneer je de gegevens bekijkt, lijkt de situatie die Stardust meemaakte op die van een B-17-bommenwerper uit de Tweede Wereldoorlog die door luchtafweergeschut werd beschoten”, aldus Don Brownlee, onderzoeker van de University of Washington in Seattle. „De komeet laat niet zozeer een constante stroom aan stofdeeltjes achter; het zijn eerder brokjes die afbreken en verpulveren.”
