Fundamentalist Erbakan stuitte op Turks leger
ANKARA (ANP) – Necmettin Erbakan, de zondag overleden oud-premier van Turkije, is de belichaming van de tegenstellingen in de Turkse samenleving. Als moslimfundamentalist in hart en nieren werd hij premier van de pro-westerse NAVO-lidstaat. Door zijn islamitische opvattingen botste hij keer op keer met de Turkse staat.
„Het heil van de Turken ligt in de islamitische wereld”, zei Erbakan ooit. „We kunnen daar een leidende positie innemen, in plaats van de hekkensluiter van het westen te zijn.”
Erbakan werd in 1929 geboren in Sinop, een plaatsje aan de Zwarte Zee. Hij studeerde werktuigbouwkunde in Istanbul en promoveerde in 1951 aan de Technische Universiteit van het Duitse Aken. Hij werd daarna docent in Turkije, en in 1965 hoogleraar.
In 1969 ging Erbakan, bijgenaamd ‘Hoca’ (Meester), de politiek in. Hij werd gekozen als volksvertegenwoordiger voor Konya, een provincie ten zuiden van de hoofdstad Ankara waar destijds veel fundamentalisten woonden. Anti-westerse uitspraken vormden een rode draad in zijn campagne.
Zijn Nationale Ordepartij werd al snel verboden toen het leger in 1971 de macht greep. Hetzelfde gebeurde met zijn Nationale Heilspartij, die na de legercoup van 1980 werd opgeheven. Erbakan kwam in de gevangenis wegens „activiteiten tegen de principes van Ataturk”.
Zijn in 1983 opgerichte Welvaartspartij leverde hem uiteindelijk het langverwachte politieke succes op. Bij de verkiezingen van december 1995 werd de partij de grootste van het land. Uit onvrede over het eeuwige gekissebis tussen de gevestigde seculiere partijen liepen veel Turken over naar Erbakan. In juni 1996 trad Erbakan aan.
Een jaar en twee dagen later dwong het leger hem tot aftreden. De militairen beschuldigen Erbakan ervan Turkije te willen islamiseren en om te vormen tot een fundamentalistische staat. Om diezelfde reden werd Erbakans Welvaartspartij verboden, net als zijn voorgangers. Erbakan en andere kopstukken van de partij verloren hun zetel in het parlement en mochten vijf jaar lang geen politieke activiteiten ontplooien.
Ondansk alle verboden bleef Erbakan politiek actief. Enkele maanden geleden werd hij gekozen tot leider van de Gelukspartij. President Abdullah Gül en premier Recep Tayyip Erdogan, ooit zijn pupillen, eerden zondag hun vroegere leermeester.