Liveblog (23/2): Revolutie in Libië
De politieke onrust in Libië duurt voort. Dinsdag sprak Gaddafi het Libische volk toe. Hij kondigde aan niet af te treden en riep op geweld te gebruiken tegen demonstranten. Intussen neemt de internationale kritiek op het Libische regime toe. Volg hier de ontwikkelingen op de voet.
23.58 uur – Een betoging in de derde stad van Libië, Misrata, is hard neergeslagen door troepen van Muammar Gaddafi, meldden getuigen. Een onbekend aantal mensen zou zijn gedood. De troepen, bijgestaan door huurlingen, schoten volgens de verklaringen op de ongewapende betogers.
23.30 uur – President Obama: De wereld moet met een stem spreken en een duidelijke boodschap afgeven aan de Libiërs en het Libische regime. De bevolking moet weten dat de internationale gemeenschap haar steunt en het regime moet verantwoordelijk gesteld worden voor zijn daden.
22.40 uur – Alle opties liggen op tafel om te proberen het regime in Libië te overtuigen geen geweld meer te gebruiken tegen betogers. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, woensdag gezegd. Clinton zei dat de VS zich aansluiten bij de rest van de wereld om een duidelijke boodschap aan Tripoli af te geven, dat geweld onacceptabel is en dat de Libische regering verantwoordelijk zal worden gesteld voor haar daden.
22.24 uur – De Amerikaanse president Barack Obama veroordeelt het bloedvergieten in Libië ten zeerste. Om 23.15 uur Nederlandse tijd zal hij een toespraak houden over de toestand in Libië.
22.03 uur – Een door de Verenigde Staten geboekte veerboot is woensdag aangekomen in Tripoli om de eerste Amerikanen uit Libië te halen wegens de gevaarlijke situatie daar. De boot zal naar Malta varen, aldus Amerikaanse functionarissen. Het is onduidelijk hoeveel Amerikanen met de veerboot zullen vertrekken. Er zullen in ieder geval 35 diplomaten en familieleden van diplomaten aan boord gaan.
21.59 uur – Een van de zonen van de Libische leider Muammar Kaddafi, de 36-jarige Saadi, heeft woensdag tegen de Financial Times gezegd dat zijn vader een grote rol blijft spelen in wat voor regime er dan ook wordt gevormd. Hij zei wel dat nieuw bloed de macht moet overnemen en dat er hervormingen nodig zijn.
21.03 uur – Misrata, in het westen van Libië, is na dagen van gevechten in handen van de tegenstanders van de Libische leider Moammar Gaddafi, meldden getuigen. Tot dusverre hadden actievoerders vooral steden in het oosten van het land in handen. In Misrata hesen bewoners vlaggen van de oude monarchie en reden anderen luid toeterend door de straten.
19.40 uur – De Verenigde Staten houden de olieprijzen die door de onrust in het Midden-Oosten naar recordhoogte stijgen, scherp in de gaten. De prijzen waren sinds 2008 niet meer zo hoog. „We monitoren de ontwikkelingen zeer zorgvuldig. We zijn bezorgd over de situatie”, aldus een zegsman.
19.20 uur – Het militair toestel dat woensdag landde op Sicilië om Nederlanders op te halen in Libië, vliegt niet door naar dat land. In verband met de veiligheid van de Nederlanders die willen vertrekken, is besloten te wachten tot donderdagochtend. Dat meldde het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag.
18.49 uur – Het leger van Libië is verdeeld, er is geen weg terug voor Gaddafi, twittert Guardian-correspondent Martin Chulov.
18.22 uur – De Europese Unie gaat sancties voorbereiden tegen Libië. Volgens diplomaten woensdagavond wordt onder meer gedacht aan het bevriezen van tegoeden, visaverboden, een wapenverbod en een vervolging van topfiguren van het regime van Muammar Kaddafi.
18.01 uur – Volgens de NOS heeft Gaddafi het alleen nog voor het zeggen in Tripoli en een aantal andere steden in het westen van het land. De Arabische nieuwszender al-Jazeera meldt dat betogers de grote west-Libische havenstad Misurata in handen hebben. Het Libische bewind waarschuwt de buitenwereld dat de volksopstand kan leiden tot terrorisme. Volgens een onderminister heeft terreurnetwerk al-Qaida de macht gegrepen in het oosten van het land. Vrouwen moeten er de boerka dragen en wie niet meewerkt wordt geëxecuteerd, stelde onderminister Khaled Khaim woensdag in een gesprek met Europese ambassadeurs.
17.20 uur – Journalisten die illegaal naar Libië zijn gereisd, zijn „vogelvrij”. Dat heeft de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Khaled Khaim van het Noord-Afrikaanse land woensdag gezegd.
17.00 uur – Nederland kijkt of de tegoeden en bezittingen die Libië in Nederland heeft, kunnen worden bevroren of op een andere manier aangepakt. Minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken) zei woensdag tijdens een spoedoverleg in de Tweede Kamer dat hij daarover contact heeft met zijn collega van Justitie en het Openbaar Ministerie.
16.39 uur – Gaddafi zou persoonlijk opdracht hebben gegeven voor de aanslag op het Amerikaanse vliegtuig boven het Schotse Lockerbie in 1988. Dat heeft de inmiddels afgetreden Libische minister van Justitie woensdag gezegd, aldus nu.nl.
16.27 uur – Volgens de Italiaanse minister van buitenlandse zaken Franco Frattini zijn de schattingen dat het geweld in Libië inmiddels aan zo’n duizend mensen het leven heeft gekost geloofwaardig.
16.17 uur – Ook uit deze kaart blijkt dat Gaddafi invloed verliest. De kaart is opgesteld door ene Iyad El-Baghdadi op basis van bronnen op het internet.
16.14 uur – Ook tv-zender al-Jazeera meldt dat het grootste deel van oost-Libië in handen is van anti-Gaddafidemonstranten. Zij controleren steeds meer steden.
16.11 uur – Een cameraploeg van de Franse zender TF2 is in het oosten van Libië. Het gebied is onder controle van de demonstranten. De verslaggeefster spreekt van „bevrijd gebied.”
16.07 uur – Nederland zal nu geen uitgeprocedeerde asielzoekers naar Libië terugsturen. Dat heeft minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken woensdag gezegd tijdens een spoedoverleg met de Tweede Kamer. Volgens Rosenthal geldt zijn toezegging ook voor de Libiër voor wie al reispapieren waren geregeld.
16.03 uur – Het Libische regime zou naar verluidt buitenlandse huurlingen inzetten om de volksopstand neer te slaan. De opgestapte Libische ambassadeur in India, Ali al-Essawi, verklaarde tegen persbureau Reuters dat de huurlingen „uit Afrika komen en Frans en andere talen spreken”. Inwoners uit Libische steden bevestigen verhalen over rondrijdende zwarte Afrikaanse militairen, maar anderen reppen ook over huurlingen uit Tunesië en Marokko.
16.01 uur – Het Nederlandse fregat Hr. Ms. Tromp komt vrijdag aan voor de kust van Libië. De evacuatie van de Nederlanders uit dat land is dan naar verwachting al afgerond, maar het schip zal daar nog wel even paraat blijven. Dat heeft minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken) woensdag gezegd tijdens een spoedoverleg in de Tweede Kamer.
15.55 uur – Foto’s van Reuters van de demonstraties.
15.43 uur – Reuters meldt op basis van de krant Quryna dat net buiten de Libische stad Benghazi een gevechtsvliegtuig is gecrasht. Een militaire bron zegt dat kapitein Attia Abdel Salem al Abdali en Ali Omar Gaddafi met een parachute uit de straaljager zijn gesprongen. Ze zouden opdracht hebben gekregen om Benghazi te bombarderen, maar weigerden dat.
15:35 uur – Het huis van Gaddafi in Benghazi wordt geplunderd, meldt Guardian-correspondent Martin Chulov op Twitter.
15.33 uur – Door de onrust in Libië zijn ongeveer 10.000 mensen gedood en 50.000 verwond, meldt tv-zenden al-Arabiya op basis van een lid van Het Internationaal Strafhof (ICC).
15.29 uur – Guardian-correspondent Martin Chulov op Twitter: „Op belangrijk legerbasis in Benghazw. Een slachthuis. Honderden doden gevallen. Bloed nog op straat.”
15.22 uur – Het Britse olieconcern BP heeft alle familieleden van medewerkers in Libië geëvacueerd wegens de onrust in het Noord-Afrikaanse land. Dat heeft BP woensdag bekendgemaakt.
15.20 uur – Enkele duizenden buitenlanders die het geweld in Libië ontvluchten, zijn de grens met Tunesië overgestoken. Dat meldde de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) woensdag.
15.03 uur – Het vliegtuig dat woensdagmorgen vanaf vliegveld Eindhoven was vertrokken om Nederlanders uit Libië te halen, is woensdagmiddag volgens schema rond half drie geland op Sicilië. De C-130 Hercules vliegt vanuit het Italiaanse eiland naar de Libische hoofdstad Tripoli. Wanneer dat precies gaat gebeuren, is nog niet bekend. Dat liet een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken weten.
14.59 uur – Nederland moet stoppen met het uitzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers naar Libië. Dat vragen de PvdA en SP aan minister Gerd Leers (Immigratie en Asiel). Volgens de twee oppositiepartijen kan Nederland daar niet mee doorgaan nu de situatie in het land heel onveilig is.
14.39 uur – Martin Chulov, correspondent voor de Guardian, vanuit de Libische stad Benghazi op Twitter: „De intensive care van het ziekenhuis in Benghazi ligt nog vol met gewonden die in het weekend zijn gevallen na charges van de regering.”
14.24 uur – De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad is woedend over de „onvoorstelbare” onderdrukking in Libië. Hij zei dat woensdag op de staatstelevisie. „Het is onvoorstelbaar dat iemand zijn eigen burgers bombardeert en vermoordt”, aldus Ahmadinejad. „Hoe kan het dat officieren het bevel krijgen geweren, mitrailleurs en tanks tegen de eigen staatsburgers te gebruiken?”, vroeg hij zich af. „Laat het volk vrijuit spreken en vrij zijn. Verzet u niet tegen de wil van het volk”, riep hij andere wereldleiders op.
14.09 uur – Zuivelconcern FrieslandCampina heeft de export van kaas naar Libië stopgezet vanwege de onrust in het Noord-Afrikaanse land. Dat zei een woordvoerder van FrieslandCampina woensdag.
13.51 uur – Betogers in Benghazi in het oosten van Libië leveren de wapens in die ze de afgelopen dagen op veiligheidstroepen buitmaakten. Dat meldden inwoners van de stad woensdag telefonisch aan persbureau Reuters. Getuigen melden dat de organisatoren van de revolte de wapens inzamelen bij de veelal jonge demonstranten. Volgens de berichten verloren de veiligheidstroepen van Gaddafi de controle over Benghazi en staan ze nu aan de kant van de betogers. Die zouden zich veilig genoeg voelen om het buitgemaakte wapentuig weer in te leveren. Er wordt niet meer geschoten.
13.35 uur – De Tweede Kamer voert woensdag overleg met minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken over de situatie in Libië. Een verzoek van de PvdA voor een spoedoverleg werd in een interne vergadering gesteund door alle aanwezige fracties. Het overleg begint om 14 uur en is hier live te volgen.
13.23 uur – De autoriteiten in Libanon hebben dinsdag de piloot van een privévliegtuig met familieleden van de Libische dictator Gaddafi geen toestemming gegeven te landen op de internationale luchthaven van de hoofdstad Beiroet. Dat meldden Libanese media woensdag. Naast de vrouw van Hannibal Gaddafi, een van de zonen van de Libische leider, zouden er nog andere familieleden uit de Gaddafi-clan in het toestel hebben gezeten. Het vliegtuig zou zijn doorgevlogen naar een onbekende bestemming, mogelijk in Syrië of op Cyprus.
13.10 uur – Libië behoort niet tot de 114 landen die zijn aangesloten bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Daarom is het hof vooralsnog niet bevoegd inzake mogelijke misdaden in het Noord-Afrikaanse land, dat meldt het ANP
13.02 uur – De Europese Unie beraadt zich woensdagmiddag over haar beleid tegenover Libië, dat meldt het ANP. In Brussel is ook overleg met de rest van de internationale gemeenschap en internationale instellingen. Dat maakte een woordvoerder van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de unie, woensdag bekend. De zegsman wilde niet zeggen of ook over sancties tegen het regime-Gaddafi wordt gesproken. De unie schortte al de onderhandelingen met Libië over intensieve samenwerking op.
12.44 uur – De Libische leider Muammar Gaddafi lijkt met een bloedige strijd een einde te willen maken aan de onrust in zijn land. Maar zijn houding lijkt op die van Mubarak en Ben Ali, die daardoor uiteindelijk het veld moesten ruimen. Lees hier verder.
12.34 uur – Fidel Castro, de voormalige leider van Cuba en een goede vriend van de Libische dictator Gaddafi, verwacht dat de NAVO op korte termijn een invasie zal uitvoeren in Libië. Dat meldt het ANP. De regering van de Verenigde Staten „zal niet twijfelen om de NAVO opdracht te geven om dat rijke land binnen te vallen, mogelijk in de komende uren of dagen”, zo citeerde de Arabische nieuwszender al-Arabiya woensdag uitspraken van Castro in Cubaanse staatsmedia.
12.29 uur – Een Turkse arbeider is doodgeschoten op een bouwplaats in de omgeving van de Libische hoofdstad Tripoli. Dat meldde de Turkse editie van CNN woensdag. Dinsdagavond had de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Ahmet Davutoglu tijdens een persconferentie al melding gemaakt van het overlijden van een 27-jarige landgenoot in Libië. Hij gaf geen details over de toedracht van het sterfgeval.
12.21 uur – Er zijn niet veel journalisten in Libië. Media moeten het vooral hebben van ooggetuigen. Martin Chulov, correspondent voor de Guardian, is er wel. Hij twittert vanuit de straten van de Libische stad Benghazi. Er arriveerden sinds 14 februari 4000 huursoldaten, hoorde hij van iemand uit het leger. „Een Ghaneese en een Afrikaanse huursoldaat paradeerden voor me.”
12.08 uur – De NOS toont op de website Youtubefilmpjes die afgelopen nacht in Libië zouden zijn gemaakt. Daarop is onder meer een demonstrerende massa te zien, die onder vuur wordt genomen.
11:53 uur – De Franse oliegigant Total is begonnen met het stopzetten van een deel van zijn olie-activiteiten in Libië vanwege de onlusten in het Noord-Afrikaanse land. Dat heeft Total woensdag bekendgemaakt, aldus het ANP. Total produceert 55.000 vaten olie per dag in Libië.
11.46 uur – De Franse president Nicolas Sarkozy wil dat de Europese Unie sancties oplegt aan Libië. Volgens Sarkozy „kan de internationale gemeenschap niet werkloos blijven toekijken bij deze massale schendingen van de mensenrechten”, aldus het AP. Sarkozy vindt dat sancties moeten worden getroffen. Zo moet degenen die bij het geweld tegen de betogers in Libië betrokken zijn de toegang tot de Europese Unie worden ontzegd en moet hun financiële reilen en zeilen nauwlettend in de gaten worden gehouden. Ook wil de president dat onderzocht wordt of de EU de economische, commerciële en financiële banden met Libië kan opschorten.
11.39 uur – Een tweede vliegtuig om Nederlanders op te halen in Libië is woensdag later vertrokken dan gepland. Dat meldt het AP. De C-130 Hercules steeg met ruim een uur vertraging rond 10.15 uur op vanaf de militaire vliegbasis in Eindhoven, laat het ministerie van defensie weten. Het toestel heeft plaats voor zestig passagiers. Het vliegt eerst naar Sicilië. „Dan kunnen we snel in Libië zijn zodra het ministerie van buitenlandse zaken de evacuatie heeft geregeld», legt een woordvoerster van het ministerie van defensie uit. Op de luchthaven van Tripoli wachten is volgens haar geen optie.
10.59 uur – Peru heeft alle diplomatieke banden met Libië tot nader order verbroken uit protest tegen het buitensporig geweld door aanhangers van de Libische leider Gaddafi tegen antiregeringsdemonstranten. Dat meldt het AP. Tevens zal Peru de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties vragen om het Libische luchtruim tot verboden terrein te verklaren „om te voorkomen dat het land oorlogsvliegtuigen inzet tegen de bevolking”, aldus een verklaring van president Alan Garcia.
10.49 uur – Vanaf vliegveld Eindhoven is woensdagmorgen om half elf een toestel vertrokken om Nederlanders uit Libië te halen, dat meldt het ANP. Het gaat om een C-130 Hercules die eerst naar Sicilië vliegt en van daaruit naar Tripoli. Het toestel kan vijftig mensen vanuit Libië meenemen. Aan boord zijn verder tien mensen, onder wie de bemanning en hulpverleners. Er zijn nog ongeveer zeventig Nederlanders in Libië die het land willen verlaten.
10.42 uur – De stamboom van Gaddafi. Hij kreeg met twee vrouwen negen kinderen.
10.23 uur – De minister van Buitenlandse Zaken van Italië schat dat er 1000 doden zijn gevallen tijdens de onrust in Libië. Dat meldt Reuters.
09.50 uur – Italië vreest de komst van honderdduizenden vluchtelingen uit Noord-Afrika, nu na de komst van boten vol Tunesiërs ook in Libië een bloedige chaos is uitgebroken, dat meldt het ANP. Tijdens spoedberaad van het kernkabinet dinsdag werd de vrees geuit dat het land wordt overspoeld door 300.000 ontheemden. Dit meldden Italiaanse kranten woensdag.
09.40 uur – Gaddafi kwam in 1969 aan de macht. Zijn leven in beeld.
09.36 uur – Onlusten in Libië in kaart gebracht via Google maps op basis van tweets.
09.24 uur – De Libische dictator Gaddafi heeft een belangrijk deel van zijn miljardenbelangen veilig gesteld achter een deur in de Wolweverstraat in Ridderkerk. Dat schrijft de Volkskrant woensdag.
09.16 uur – Correspondent Hans Jaap Melissen van de Wereldomroep is in de Libische stad Benghazi. Hij zag bij de grenspost vooral mensen die het land uit gaan. Veel Egyptenaren die in Libië werken gaan naar hun land terug. De mensen die zich de revolutionairen noemen zijn blij de journalist te zien. De sfeer bij de roadblocks is opgetogen, ze zijn trots. In de stad Benghazi hangt echter een gespannen sfeer, het lijkt een spookstad. Veel monumenten, pompstations en dergelijke zijn uitgebrand. De militairen die op straat te zien zijn hebben gekozen voor de kant van de demonstranten, sommigen van hen hebben hun militaire pak uitgetrokken.
09.02 uur – De Libische oud-minister van Binnenlandse Zaken Abdul Fatah Younis, die dinsdag zijn ontslag indiende en de kant koos van de betogers tegen Gaddafi zegt doelwit te zijn geweest van een aanslag. Een familielid van Younis zou gewond zijn geraakt tijdens het schietincident. Younis vertelde over de aanslag in een interview met de tv-zender al-Arabiya.
Volgens de voormalige minister werd de aanslag op zijn leven uitgevoerd door een aanhanger van Gaddafi. De leider van Libië zei in zijn toespraak op de staatstelevisie dinsdagavond dat Younis door opstandelingen was gedood in de oostelijke stad Benghazi. Younis was niet alleen minister, maar ook generaal in het leger van Libië. Hij heeft de strijdkrachten opgeroepen Gaddafi de rug toe te keren en zich bij het volk aan te sluiten.
08.57 uur – Is het nou Kaddafi of Gaddafi? Of toch Kadhafi? Bij het ANP ligt een lijstje met dertien spellingsvarianten, meldt de journalistensite Villamedia.
08.52 uur – Nederland stuurt woensdag opnieuw een vliegtuig naar Libië om Nederlanders op te halen die daar weg willen vanwege de onrust in het land. Dat heeft een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag laten weten.
08.10 uur – De schatkist van Libië puilt uit van de oliedollars, schreef Het Financieele Dagblad gisteren.
07.00 uur – Ongeveer drieduizend Turken zijn woensdagochtend vroeg in de Libische havenstad Benghazi aan boord gegaan van twee veerboten. De evacués varen in twintig uur naar Marmaris, in het zuidwesten van Turkije. Dat meldde het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Eerder waren al 1500 Turken opgehaald in Libië. Zij konden met het vliegtuig naar huis. In Libië wonen ongeveer 25.000 Turken, waarvan de meesten in de bouw werken.
06.00 uur – De nieuwssite nu.nl schetst een kort portret van Libië.
04.05 uur – De commissie in de Tweede Kamer die zich bezighoudt met buitenlandse zaken komt woensdag bijeen om zich te buigen over een verzoek van de PvdA om een spoedoverleg te houden over Libië. Daarvoor zouden betrokken Kamerleden dan terug moeten komen van reces deze week.
PvdA’er Frans Timmermans wil zo snel mogelijk een debat met minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken over de onlusten en het geweld tegen mensen die zich tegen het regime van Muammar Kaddafi richten. Hij vindt onder meer dat Nederland maatregelen en sancties moet nemen tegen de Libische regering, liefst samen met de internationale gemeenschap. Ook GroenLinks en SP dringen daar op aan.
03.19 uur – Een Nederlands militair vliegtuig met aan boord 32 Nederlanders die in Libië verbleven, is in de nacht van dinsdag op woensdag rond 02.15 uur geland op het vliegveld van Eindhoven. Aan boord van de KDC-10 zijn naast Nederlanders ook vijftig mensen uit onder meer België, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Ook de toeristen van Rosetta Reizen zijn daarmee terug in Nederland.
Burgemeester Rob van Gijzel heeft de passagiers in het vliegtuig begroet. Hij sprak daar met een vrouw die al 31 jaar in Libië woonde. „Zij vertelde dat ze nog nooit zulke verschrikkingen had meegemaakt in Libië.” Ook bevestigde de vrouw de geruchten dat er buitenlandse huurlingen het land zijn binnengekomen, die op burgers schieten.
02.55 uur – Peru heeft dinsdag alle diplomatieke banden met Libië verbroken. Het Zuid-Amerikaanse land is het eerste dat is overgegaan tot deze maatregel. „Peru schort alle diplomatieke relaties met Libië op totdat het geweld tegen het volk stopt”, aldus president Alan Garcia in een verklaring.
01.31 uur – Een groep van zestien Nederlandse toeristen van Rosetta Reizen die nog door Libië reisde, heeft het land kunnen verlaten. Ze zijn nu in een hotel in Tunesië. Dat meldde directeur Benno Haagenbeek dinsdagavond via het ANP.
De groep reizigers van Rosetta reisde per bus door dunbevolkte gebieden van Libië en heeft weinig van de onrust gemerkt. „Niettemin zijn we erg opgelucht dat ze nu in veiligheid zijn,” zei Haagenbeek.
01.00 uur – Lees hier het liveblog van dinsdag 22 februari.