Als het komende maanden meezit, zal de groei in Europa in 2003 rond de 1 procent bedragen. Met een nulgroei of lichte krimp zit Nederland daar duidelijk onder. In feite loopt Nederland al ongeveer twee jaar langs de rand van een recessie, meldt het jaarverslag. Vorig jaar bedroeg de groei slechts 0,2 procent. Dat is het laagste groeicijfer in twintig jaar en duidelijk onder het gemiddelde van de Europese Unie.

Vorige week noteerde het Centraal Bureau voor de Statistiek voor het eerste kwartaal van dit jaar een krimp van 0,3 procent. Daarmee is Nederland officieel in een recessie beland. Toch verwacht Wellink voor de tweede helft van 2003 een heel bescheiden opleving met misschien 0,2 tot 0,5 procent groei. „Over het hele jaar komen we dan dicht bij 0 procent uit, of er net onder.”

Verschillende factoren beïnvloeden de economie negatief. Wellink noemde allereerst de huizenmarkt. „Het is duidelijk dat de woningmarkt stagneert. De prijsdaling in het duurdere segment slaat over naar de goedkopere huizen. Ze staan langer te koop en dat betekent dat ze tegen een lagere prijs van de hand gaan.”

Dat heeft een rechtstreekse weerslag op de economie, stelde de bankpresident. „In de tweede helft van de jaren negentig stuwden de stijgende huizenprijzen de consumentenbestedingen en de economie extra op. Als in de komende jaren de overwaarde van huizen verdampt, gebeurt het omgekeerde en zakt de groei met zo’n 0,75 procent in.”

De beperking van de hypotheekrenteaftrek door het nieuwe kabinet valt volgens Wellink in de categorie dempen van de put als het kalf is verdronken. De bankpresident vindt het moment voor de ingreep „ongelukkig” en verwacht dat het effect van de maatregel op de economische groei klein is.

Een andere remmende factor is de Nederlandse concurrentiepositie, waarmee het slecht is gesteld. Volgens Wellink is de export vanaf 2001 zo’n 10 procent achtergebleven bij de ontwikkeling van de wereldhandel. Lange tijd maskeerde de zwakke euro deze verslechtering. Inmiddels is het echter een kwestie van tijd, voordat de Europese munt het recordniveau van vlak na de introductie zal hebben geëvenaard.

Volgens Wellink hebben ondernemingen verzuimd zich tijdig in te stellen op de veranderende verhouding tussen euro en dollar. „Omgerekend in de deelnemende valuta is de munt gewoon terug op zijn twintigjarig gemiddelde. De zwakke euro is steeds een oorzaak van inflatie geweest. Daarom is het nu een beetje curieus om opgewonden te worden over de stijgende wisselkoers.”

De grootste exportmarkt van Nederland in Europa is Duitsland, goed voor 30 procent van het bruto binnenlands product van het eurogebied. Uitgerekend in dat land liep de economie het hardst terug. Inmiddels levert de uitvoer geen bijdrage meer aan de economische groei, wat voor Nederlandse begrippen bijzonder is.

Toch wil Wellink al te grote somberheid tegengaan. In het jaarverslag schrijft de bankpresident dat de Nederlandse economie er in een aantal opzichten aanzienlijk beter voorstaat dan tien jaar geleden. In vergelijking met de groeivertraging van 1993 staan de overheidsfinanciën er beter voor, is de vrijmaking van handelsmarkten voortgeschreden en kunnen door de invoering van de euro verschillende Europese munten niet meer tegen elkaar worden uitgespeeld.

„Kortom, de schokbestendigheid van onze economie is duidelijk vergroot en met een stug vol te houden beleid op een aantal hoofdterreinen moet het mogelijk zijn de noodzakelijke koerscorrectie aan te brengen.” Van vitaal belang zijn volgens Wellink onder andere een strikt budgettair beleid van de overheid, versterking van het vernieuwende vermogen van het Nederlandse bedrijfsleven en vooral een toename van de arbeidsparticipatie.