„Ze doen het alleen niet vaak”, constateert de voorzitter. „Als rechters geen deskundige oordelen hebben, vinden ze het in de praktijk lastig om tbs op te leggen. Dan veroordelen ze liever tot een langere gevangenisstraf. Of de brief van de staatssecretaris het makkelijker voor rechters maakt om nu toch tbs op te leggen, betwijfel ik daarom.” Als een rechter niets over psychische staat van een verdachte heeft, is een dergelijke straf gewoon moeilijk op te leggen, meent Van der Kruijs.

Teeven schrijft dinsdag aan de Tweede Kamer dat hij er onder meer voor wil zorgen dat verdachten die niet meewerken aan een observatieonderzoek, toch tbs opgelegd kunnen krijgen. Jaarlijks weigeren ongeveer zeventig verdachten hun medewerking, waardoor elk jaar tientallen verdachten tbs ontlopen.

Maar om dat te voorkomen moet juist het hele huidige tbs-systeem op de schop, meent Van der Kruijs. De „mediahype” rond een aantal tbs-ers die op proefverlof opnieuw een misdrijf plegen heeft in de visie van de advocaat het ministerie van Justitie zo angstig gemaakt, dat patiënten veel moeilijker op proefverlof kunnen. Daardoor is de gemiddelde duur van de behandeling de laatste jaren bijna verdubbeld van ongeveer vijf naar tussen de negen en tien jaar, weet de voorzitter van strafrechtadvocaten.

„Daarom voelen verdachten er weinig meer voor om mee te werken aan een psychisch onderzoek”, constateert Van der Kruijs. „Dat is de kern van het probleem. Die situatie moet worden veranderd.”

De advocaten staan niet alleen in die visie. Van der Kruijs vertelt dat de directeuren van de tbs-klinieken een brief voor de regering klaar hebben liggen, waarin ze zeggen dat het anders moet. „Een belangrijk onderdeel van de behandeling van tbs-patiënten is dat er getest moet worden hoe ze op een gegeven moment ook buiten de muren van de kliniek reageren. De huidige houding van het ministerie van Justitie beperkt die mogelijkheden. Daardoor zijn de behandeltijden enorm toegenomen.”