Het Zoeklicht, ontstaan vanuit het werk van Johannes de Heer, belegde zaterdag op haar conferentiecentrum in Doorn een studiedag over ”Israël en Europa”. De lezingen waren ingebed in een toerustingsweekend. Zo’n 200 bezoekers waren zaterdag bijeen in de kapel van het oord.

Drs. Ronny Naftaniël, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), geeft enkele scenario’s hoe de situatie in het Midden-Oosten zich zal ontwikkelen. Israël heeft volgens hem altijd het principe „land in ruil voor duurzame vrede” gehandhaafd. Ondanks Israëls inspanningen is het land vrijwel omringd door dictatoriale regimes, stelt Naftaniël. „Israël is uit Gaza, Zuid-Libanon en de Sinaï-woestijn weggegaan. In het eerste gebied is er nu Hamas, in het tweede gebied Hezbollah en in het derde gebied komt mogelijk de Moslimbroederschap. De macht daarvan is niet te onderschatten.”

Een ander toekomstbeeld is dat staten schrikken van toenemende instabiliteit in de regio en met Israël tot een regeling willen komen, aldus Naftaniël. „De staten hebben een gemeenschappelijke vijand: Iran. Ze zijn nog banger voor het Iraanse atoomprogramma dan voor Israël.”

Naftaniël ziet een duurzame vrede in de oplossing van twee staten voor twee volkeren. Palestijnen krijgen de Westoever, Gaza en een verbindingsweg tussen beide gebieden. Ook worden nog een aantal andere afspraken gemaakt. Naftaniël: „Uit de Palestine Papers bleek dat de partijen elkaar in 2007 en 2008 ontzettend dicht waren genaderd, in weerwil wat media vertellen in hun selectieve berichtgeving. Helaas brak in 2009 de Gazaoorlog uit, hadden Israël en de Verenigde Staten verkiezingen en stak Hamas een roestige spaak in het wiel van de vrede. Nu moet het proces opnieuw plaatsvinden. Toch leidt de verandering in Egypte mogelijk weer tot hervatting van het pad naar vrede.”

Shlomo Hizak, directeur van het Bijbelcentrum AMI Centrum in Jeruzalem en bruggenbouwer tussen joden en christenen, sprak over zijn „liefde voor het Woord van God. „Het heil is uit de joden”, zei Jezus. Van daaruit kan een gesprek beginnen. Zo ontstaan verzoening en begrip tussen joden en christenen.”

De ontwikkelingen in Egypte verontrusten hem. „Het is beter te lijden om de vrede dan te lijden om de oorlog. Maar we hebben nu weer het gevoel dat we alleen staan. Wat zal er nu komen? De Moslimbroederschap? Zal de islam nog meer landen overnemen? Laat er niet weer een nieuwe holocaust komen.”

Hizak, geboren in 1941, maakte de geboorte van de staat Israël mee en was enkele jaren lijfwacht van de eerste premier, Ben-Gurion. „Misschien moet ik wel zeggen dat het de beste jaren van mijn leven zijn geweest om een land op te bouwen voor de toekomstige generaties. Het land, dat verlaten en verwoest was, is een land van Eden geworden. Een teken dat God is een getrouwe God van zijn Woord.”

Aan Europa heeft hij dubbele herinneringen. Amsterdam en Portugal en Spanje stonden vroeger bekend om hun bijdragen aan de joodse wereld in wetenschap en schriftcommentaren. „Maar Nederland heeft de joden gedeporteerd. In Spanje en Portugal werden joden enkele eeuwen geleden massaal verdreven, gedwongen bekeerd of gedood. Uit die groep van verbannen Portugese joden stam ik af.”

Zijn familie, terechtgekomen in Centraal-Azië, besloot 130 jaar geleden om terug te keren naar het joodse land. „Ze hadden een droom over Sion. Het was een lange en moeilijke reis, maar ze geloofden in Jeruzalem.”

Een vrouw bemoedigt Hizak door te bidden voor hem en het Joodse volk. Een andere bezoeker vraagt gebed voor Egypte, waarover in de Bijbel bijzondere beloften staan. Hizak antwoordt dat zijn centrum ook veel Bijbels verspreidt in de Arabische wereld.

Feike ter Velde, oud-presentator bij de EO, beoordeelt de veranderingen in Egypte en het Midden-Oosten vanuit een geestelijke werkelijkheid daarachter. De vier rijken in het Bijbelboek Daniël legt hij uit als Babel, Perzië, Griekenland en het Romeinse Rijk. „We leven in de nadagen van dat vierde rijk, een buitengewoon vreselijk rijk. Het strijdt tegen Israël, het volk van de Allerhoogste.”

Het Romeinse Rijk is zich bezig te herstellen. Ter velde verbindt het rijk van ijzer uit Daniël 2 met de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal. Ook het Verdrag van Rome uit 1957 en de Mediterrane Unie van 2008 plaatst hij in die exegese.

De kerk heeft met haar vervangingstheologie Israël niet erkend, stelt Ter Velde. „Het woord chiliast is een kerkelijk scheldwoord geworden. In dit vergiftigde klimaat moet christenen opstaan tegen mensen die zich ook christen noemen.”

Eens zal Israël het hoofd van alle volken zijn, schetst Ter Velde de toekomst. „Eerst ontstaat vrede door de zogenaamde vredestichter, de antichrist. Maar we gaan de tijd tegemoet dat Israël verlost zal worden uit de macht der volkeren. Dan zal het Joodse volk de Messias Jezus Christus erkennen. Dan breekt het vrederijk aan.”