Maandag neemt de echtgenoot van prinses Margriet afscheid van zijn levenswerk: de Onderzoeksraad Voor Veiligheid. Ter gelegenheid daarvan maakte de NOS een portret van hem. De documentaire ”De Raad van Pieter” wordt zondagavond uitgezonden.

Van Vollenhoven blikt in de uitzending terug. Hij neemt daarbij geen blad voor de mond. Hij is blij dat er een onafhankelijke onderzoeksraad is. Toch is de scheidend voorzitter nog niet helemaal tevreden.

Zo uit Van Vollenhoven scherpe kritiek op de benoemingsprocedure van zijn opvolger. „Een politieke benoeming”, noemt hij de keuze voor Tjibbe Joustra –voormalig Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding– als zijn opvolger. „Wat mij betreft is dit een procedure van eens maar nooit weer. Dat moet veranderen. De wijze waarop mijn opvolger is benoemd, is onjuist.” Overigens vindt hij Joustra als persoon een goede kandidaat.

Echter –om de onafhankelijkheid van de raad in ere te houden– vindt hij „dat de raad ook zelf met een voordracht van bijvoorbeeld drie kandidaten moet kunnen komen. Net zoals wij zelf wettelijk verantwoordelijk zijn voor onze rapporten, moeten wij dat ook zijn voor de kandidaten die wij voordragen”, aldus Van Vollenhoven.

Van Vollenhoven heeft de naam van zijn instituut altijd hoog willen houden. Dat moest ook wel, zegt hij. „Je moet heel zorgvuldig zijn”, want, als de raad één slecht rapport uitbrengt, zullen alle andere rapporten ook als onbetrouwbaar worden afgedaan. De vertrekkende voorzitter benadrukt dat hij er alles aan gedaan heeft dit effect te voorkomen.

Hij wilde daarom ook elke zin in de rapporten gelezen hebben. „Ze zijn misschien wel eens gek van me geworden”, aldus Van Vollenhoven, die zichzelf betitelt als „kritisch, eigenwijs en schooljufachtig.”

Zijn belangrijkste rapport was dat over de Schipholbrand, de ramp waarbij in een cellencomplex op Schiphol-Oost elf mensen om het leven kwamen. Ook toen mocht hij niet falen, aldus Van Vollenhoven. „Het was alles of niets. Het is erger dan je eindexamen. Een examen kun je overdoen. Dit niet.”

De waarde van de rapporten van de onderzoeksraad is soms ook voor nabestaanden groot, aldus Van Vollenhoven. „Ik kan met een rapport nooit een zoon of dochter teruggeven, maar wel de waarheid.”

Niet vissen

Na zijn vertrek gaat Van Vollenhoven niet stilzitten. „Ik heb heel mijn leven gewerkt. Ik kan niet alleen maar gaan vissen of fotograferen.” In Nederland zal hij niet meer direct bij veiligheidsonderzoek betrokken zijn, maar hij wil zijn ervaringen wel blijven inzetten, vooral internationaal. „Nederland loopt op het gebied van onafhankelijk onderzoek ver vooruit op Europa. Ik probeer andere landen te overtuigen van nut en noodzaak van dergelijk onderzoek.”

Ook als hoogleraar aan de Universiteit Twente zal Van Vollenhoven zijn kennis delen en doorgeven. Zijn echtgenote, prinses Margriet, is daar ook positief over, zo zegt zij in de documentaire. „Het zou heel jammer zijn als de kennis en expertise die hij heeft, verloren gaat. Want ik geloof wel dat hij zo langzamerhand een soort van wandelende encyclopedie is op het gebied van ongevallen. Daar ben ik heel erg trots op. Ik denk ook dat maar heel weinig mensen beseffen dat hij het allemaal zelf heeft gedaan. Al die speeches, alles wat hij schrijft, heeft hij allemaal zelf gedaan. Vandaar ook dat er zo veel vrije tijd in is gaan zitten. Dat doe je niet allemaal in een veertigurige werkweek. En dat laat je ook niet zomaar los.” De prinses verwacht niet dat haar man loskomt van het thema veiligheid. „Het is een onderdeel van hemzelf geworden. Het is echt zijn levenswerk.”

Aanslag

Van Vollenhoven moet nog vaak denken aan de aanslag op de koninklijke familie op Koninginnedag 2009. „Als ik langs de Naald rij of slachtoffers of nabestaanden bezoek, heb ik het daar reuze moeilijk mee. Het is een ramp die diepe indruk op mij heeft gemaakt. Ik heb er lang over gedaan om dat een plaats te geven. Het is nog steeds niet helemaal weg.”

De man van prinses Margriet geeft aan dat hij zich op het moment van de aanslag te laat realiseerde wat er gebeurde. „Te laat zag ik die auto opeens naast mij. Ik dacht dat een stunt verkeerd was afgelopen. En dat op je verjaardag.”