Feilloos viste de oppositie dinsdag de grootste pijnpunten uit het door Balkenende, Zalm en Dittrich opgestelde hoofdlijnenakkoord. Zoals zo vaak wist SP-leider Marijnissen ze het kleurrijkst te verwoorden. Jonge WAO’ers? Bijstandsmoeders? Ambtenaren? Onderwijzend personeel? Allemaal gaan ze erop achteruit, wist Marijnissen. „En de nieuwe coalitie heeft voor hen geen andere troost dan: Pech gehad!”

Halsema (GroenLinks) voerde een fictieve oudere dame op die er door de opeenstapeling van bezuinigingsmaatregelen 200 euro per maand op achteruit zal gaan. „Dat is 18 procent van haar netto-inkomen. Zo werkt dit armoedig boekhoudersakkoord uit op gewone, doorsnee burgers.”

Maar alle verbaal geschut ten spijt hielden CDA, VVD en D66 de rijen stevig gesloten. VVD-leider Zalm: „We hebben een dun regeerakkoord geschreven. Aan wat daarin staat, houden we ons alle drie. Maar we zijn vrij in onze standpuntbepaling als het gaat om dingen die er niet in staan. Dat zal later misschien nog blijken. Maar niet nu: de inkt van het akkoord is nog maar net droog.”

Balkenende liet zich er niet toe verleiden voor een motie te stemmen die vastlegt dat bijstandsmoeders met jonge kinderen ontzien moeten worden. Niet omdat zijn fractie dat niet zou vinden -het tegendeel is het geval-, maar „omdat dit debat niet het moment is ons daarover uit te spreken.” Dat komt later wel, aldus de CDA-leider, als het parlement daadwerkelijk spreekt over het wetsvoorstel waarin die sollicitatieplicht is vastgelegd.

Ook D66-leider Dittrich gaf geen krimp. Hoewel hij zich onmogelijk happy kon voelen bij het voortdurend tegenstemmen tegen door de verwante fracties van PvdA en GroenLinks ingediende moties. De aanvallen van PvdA-leider Bos („Waar blijft u nu met het milieu, met Borssele, met de Waddenzee, met het opkomen voor sociaal zwakkeren?”) liet hij als een boemerang naar hem terugkeren. „Wij maken vuile handen, maar u staat met lege handen.”

Net zo onnatuurlijk als het stemgedrag van D66 overkwam, toonde dat van de LPF. De partij met een instinctieve afkeer van links, stemde aan de lopende band met GroenLinks en PvdA mee. Overigens volstrekt tevergeefs, omdat geen enkele motie werd aangenomen.

Een zinloos debat dus? Ja, merkte SGP-leider Van der Vlies als eerste op. Maar niet in de eerste plaats omdat er geen enkele motie is aangenomen. Hijzelf had niet eens moties ingediend. Het ging hem veel meer om de herhaling van zetten. „De status van dit debat is curieus. Behalve over de door Hoekstra en Korthals Altes gevolgde procedure, hebben we urenlang gesproken over de inhoud van het hoofdlijnenakkoord. Dat betekent dat we dit debat over twee weken weer helemaal over gaan doen, als we met het nieuwe kabinet spreken over het regeerakkoord. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. De Kamer zou dit soort debatten met informateurs beter af kunnen schaffen.” Zalm en Marijnissen vielen Van der Vlies bij.

Toch leverde het debat, juist vanuit het perspectief van de kleine christelijke partijen bezien, nog wel iets op. Bevraagd door ChristenUnie-leider Rouvoet gaf Balkenende aan dat in het hoofdlijnenakkoord weliswaar in expliciete bewoordingen weinig gesproken wordt over het debat over waarden en normen, maar dat dit door de overheid aangemoedigde debat wel degelijk moet worden voortgezet. „Zaken die door Balkenende I in gang zijn gezet, gaan gewoon door. Dat is staand beleid geworden. Het staat hoog op de agenda van burgers en van ons, en dat blijft het ook staan.”