”Die Schöpfung” in Utrecht
De reformatorische oratoriumvereniging ”Sonante Vocale” voert zaterdag 5 februari ”Die Schöpfung” van Joseph Haydn uit. Het concert wordt gegeven in de Jacobikerk in Utrecht.
Als solisten werken mee de sopraan Selma Harkink, de tenor Laszlo Kalman en de bas Niklaus Kost. De instrumentale begeleiding wordt verzorgd door het orkest Florilegium Musicum in een bijzondere samenstelling met onder andere een pianoforte. Dirigent is Patrick Pranger. Het concert begint om 19.30 uur.
”Die Schöpfung” van Haydn (1732-1809) is een muzikale vertolking van het scheppingsverhaal in Genesis. Ook fragmenten uit de Psalmen en uit het epos ”Paradise Lost” van John Milton spelen een rol. Het bekendste deel uit het oratorium is ”Die Himmel erzählen die Ehre Gottes”. Haydn was 65 jaar toen hij het werk componeerde.
Haydn werd tot het schrijven van ”Die Schöpfung” geïnspireerd tijdens zijn twee reizen naar Engeland tussen 1791 en 1794. Hij hoorde een oratorium van zijn collega Händel, ”Israel in Egypt”, dat veel indruk op hem maakte. Hij logeerde in die tijd tegenover de pianobouwer Broadwood & Sons, waar hij kennismaakte met de pianoforte.
Het originele manuscript van ”Die Schöpfung” is sinds 1803 verdwenen. Een in Wenen gepubliceerde versie dateert van 1800. Deze partituur vormt de basis van de meeste hedendaagse uitvoeringen. De meest authentieke uitgave van de Tonkünstler-Societat uit 1799, met aantekeningen van de componist zelf, bevindt zich in de Weense Staatsbibliotheek.
Haydn voegde aan elk deel van de compositie de woorden ”Looft de Heer” toe. Hij schreef later: „Ik was nimmer zo devoot als tijdens het werk aan De Schepping. Ik viel elke dag op mijn knieën en bad tot God om me de kracht te geven het werk te voltooien.” Vlak na de première van het werk werd hij ziek en stortte in.
De drie zangsolisten vertegenwoordigen de drie aartsengelen die over de zes scheppingsdagen vertellen en deze becommentariëren: Gabriël (sopraan), Uriël (tenor) en Rafaël (bas). ”Die Schöpfung” werd door Haydn zelf voor het eerst uitgevoerd in het Burgtheater in Wenen. Er werkten 120 instrumentalisten en 60 zangers aan mee. Dat was ongekend veel voor die tijd.
Het oratoriumkoor ”Sonante Vocale” werd opgericht in 1997. De eerste dirigent was Arie Loonstra uit Ede. Het koor bestaat op dit moment uit zo’n zestig leden. Als volgende project staat de uitvoering van Bachs Matthäus Passion gepland. Hiervoor zoekt het koor nieuwe leden, met name tenoren en bassen. Meer informatie: www.sonantevocale.nl.