Het nieuws dat Steve Jobs, topman van computerconcern Apple, opnieuw met ziekteverlof gaat, haalde vorige week alle kranten. De media speculeerden uitvoerig over Jobs gezondheid en de toekomst van het succesvolle technologiebedrijf.

Steve Jobs is opvallend en uniek op tal van fronten: als ontwerper, innovator en als (starre en veeleisende) leider. Zijn grootste kwaliteit is echter het vertegenwoordigen en uitspreken van een bewust seculiere vorm van hoop. Niets geeft dat beter weer dan het oude logo van Apple: de regenboog, als teken van hoop en vooruitgang, boven het symbool van menselijk falen en mislukken: een vrucht met een hap eruit.

Politiek, militair en economisch gezien volgde in het afgelopen decennium teleurstelling op teleurstelling. In technologisch opzicht werd het echter gestempeld door een serie uitgekiende evenementen waarop Steve Jobs, voor de ogen van een groeiend aantal fans, een nieuw wonder uit zijn broekzak toverde. In oktober 2001, het World Trade Center smeulde nog na, introduceerde Apple de iPod. In januari 2010, de hoogtijdagen van de economische recessie, kwam het bedrijf met de iPad.

Technologische vooruitgang is er dankzij het werk van talloze uitvinders, ingenieurs en bedrijven. Apple doet iets wat weinig anderen doen: de opbrengsten van ingewikkeld technologisch onderzoek toegankelijk maken. Vóór de opkomst van Apple stond vooruitgang in technologie gelijk aan een afschrikwekkende toename van complexiteit en een forse groei van de gebruikershandleiding. Apple maakt technologie echter veilig en hip voor de gewone man. Het maakt producten die goed werken en er ook nog eens gelikt uitzien. Druk op de centrale knop van een iPad en je kunt meteen, zonder handleiding, aan de slag, of je nu 5 of 95 jaar oud bent.

Steve Jobs is de evangelist van deze bijzondere vorm van vooruitgang. Het is in het kader hiervan de moeite waard om na te gaan wat hij zei over het leven vóór de dood in zijn beroemde toespraak op Stanford University in 2005: „Niemand wil sterven. Zelfs mensen die naar de hemel willen, wensen niet dood te gaan om daar te zijn. Toch is de dood de bestemming die we allen delen. Niemand ontkomt eraan. Zo behoort het ook te zijn; de dood is de beste uitvinding van het leven. Hij is de boodschapper van verandering. Hij maakt duidelijk dat het oude plaats maakt voor het nieuwe. Op dit moment ben jij het nieuwe. Maar op een zeker moment, dat duurt niet lang, word jij geleidelijk de oude en ten slotte word je opgeruimd. Sorry, ik besef dat het allemaal dramatisch klinkt, maar het is de waarheid. Je leven is begrensd. Daarom, verspil het niet door het leven van een ander te leven. Laat je niet opsluiten door dogma’s. Laat het geluid van andermans opvattingen je eigen innerlijke stem niet verstommen. Zelf weet je het beste wie en wat je werkelijk wilt zijn.”

Dit is het evangelie van een seculier tijdperk. De kracht ervan is gelegen in het feit dat het is gebaseerd op dingen die we allen kunnen bereiken. Het vereist geen openbaring of dogma. Het belooft niets wat je niet kunt bereiken, omdat de enige belofte de mogelijkheid is om je eigen unieke leven te leven. Het is verder een hoop die verwezenlijkt kan worden omdat het wordt verkondigd door iemand die zelf op spectaculaire wijze succesvol werd door zijn eigen „innerlijke stem, hart en gevoel” te volgen.

Het klonk allemaal mooi op het gazon van Stanford University. Het omhelzen van dit seculiere evangelie vraagt echter om zelfkastijding waartoe slechts weinigen in staat zijn. Nauwkeurig onderzoek maakt duidelijk dat dit evangelie geen hoop biedt buiten datgene wat je jezelf te bieden hebt. De enige troost is dat je jezelf bent. In kruis en tegenspoed blijkt deze troost echter lucht te zijn.

Het evangelie van Jobs is een lege troost. Een dergelijke ‘goede’ boodschap klinkt hardvochtig aan het graf van een negenjarige die samen met vijf anderen op een heldere zaterdagmorgen in Tucson is doodgeschoten. Het is niet verwonderlijk dat president Barack Obama, van wie in Tucson diepe gevoelens van medeleven werden verwacht, verwees naar meer dan dat wat we zelf kunnen zien.

Het genie Steve Jobs doet ons geloven dat, althans voor een kort moment, lege troost genoeg is. De wereld, in ieder geval dat deel van de wereld in onze laptoptas en onze broekzak, wordt immers beter. Het is echter een religie van vluchtige hoop in een hopeloze wereld. Hoop die stelt dat het gewone, eindige leven elegant en zinvol is, zelfs al is het binnen de kortste keren ouderwets. Steve Jobs’ evangelie bestaat uit schitterend opgepoetste lege beloften. Ik kan daarom niets anders dan diep medelijden hebben met mijn miljoenen seculiere medeburgers, die hem volgen als een schaap zonder herder.

De auteur schrijft voor het Amerikaanse opinietijdschrift Christianity Today. www.culture-making.com voor het originele Engelse artikel.