Rond 12 uur woensdagmiddag kwam de mededeling van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie binnen. „Direct daarna zijn de plukmachines uitgereden”, zegt akkerbouwer B. Niemandsverdriet uit Strijensas. „Het werd hoog tijd, want met dit weer groeien de spruiten hard.”

Niemandsverdriets bedrijf zit op 3 kilometer afstand van de rampplek. „Hier geldt het verbod nog steeds. Zelf verbouw ik aardappelen, graan en bieten, dus heb ik deze tijd van het jaar geen last van het oogstverbod. En mijn schapen waren binnen voordat de rook overkwam. Maar de spruitenboeren in de buurt beginnen zenuwachtig te worden. Zo’n 65, 70 hectare –in de Hoeksche Waard en voor een klein deel op het Eiland van Dordrecht– zit nog steeds op slot. Er is met een passer een cirkel van 10 kilometer rond Moerdijk getrokken, maar in het westelijke deel van dit gebied, bij Numansdorp, is nauwelijks rook overgekomen. Daar wil men aan de slag. Afgelopen zaterdag zijn er monsters afgenomen. De uitslag zou er na drie of vier werkdagen moeten zijn, dus deze week nog. Maar bij het gebied buiten een straal van 10 kilometer heeft het tien dagen geduurd. We willen een veilig product, dus die onderzoeken zijn prima, maar het moet niet langer duren dan nodig is.”

Dinsdagavond om 23.00 uur faxte LTO Noord –Niemansverdriet is voorzitter van de afdeling Hoeksche Waard– een brief naar vier ministeries met de mededeling dat er een kort geding zou worden aangespannen als er niet binnen 24 uur duidelijkheid zou zijn. „Direct kwamen er sms’jes binnen dat er een bericht op komst was. En vandaag hoorden we dat er buiten de 10 kilometer weer geoogst mocht worden. De ministeries zullen het ontkennen, maar het lijkt me sterk dat ons dreigement er niets mee te maken heeft dat er nu opeens groen licht kwam.”

Binnen een straal van 10 kilometer is het wachten nu op de uitkomst van aanvullende metingen naar de vervuiling die de brand bij het bedrijf Chemie-Pack heeft aangericht. Telers mogen gewassen wel oogsten en opslaan, maar niet in de handel brengen.

In plaatsen buiten die cirkel kunnen kinderen gewoon buiten spelen en kan er veilig worden gebruikgemaakt van sportvoorzieningen, stelt het ministerie. „Mocht men op speeltoestellen en tuinmeubilair roetdeeltjes aantreffen, dan adviseren we deze toestellen met water en zeep schoon te maken”, staat in het onderzoeksrapport.

Mensen die toch via hun mond in contact zijn gekomen met roetdeeltjes, hoeven zich volgens de onderzoekers geen zorgen te maken. „Gezien de gehalten in de veegmonsters zijn hiervan geen risico’s voor de volksgezondheid te verwachten.” Verder kunnen tuinders gewoon slootwater gebruiken om hun gewassen te besproeien.

Provinciaal voorzitter A. Verhorst van LTO Noord verklaart opgelucht te zijn, maar wijst erop dat er nog geen schaderegeling voor de gedupeerde agrarische ondernemers is. De verklaring van het ministerie maakt volgens hem duidelijk dat de groenten gegeten kunnen worden zonder dat de volkgezondheid gevaar loopt. De voortdurende onduidelijkheid over het vrijgeven van het gebied heeft volgens Verhorst negatief doorgewerkt op de afzet van groenten.

Verhorst raamt de directe schade voor de akkerbouwers op enkele miljoenen euro’s. ,Ze kunnen nu gelukkig wel door met de resterende oogst en afzet van (spruit)kool en prei.”

Ook voor de telers binnen het 10 km-gebied is op zo kort mogelijke termijn helderheid nodig, benadrukt de hij. ,De schade zal oplopen als daar helemaal niet meer geoogst zou kunnen worden. Ook is het de vraag of door beperkingen en maatregelen ook schade optreedt voor andere sectoren, zoals de rundveehouderij”, aldus de LTO-bestuurder.

Voor zover bekend zijn na de brand van twee weken geleden tot in Gouda roetdeeltjes gevonden. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en andere onderzoeksinstanties deden uitgebreid onderzoek of de volksgezondheid door de brand in gevaar was gekomen. In de vandaag vrijgegeven rapportage constateren de onderzoekers dat er op het moment van de brand sprake was van een piek van schadelijke stoffen in de lucht, maar die bleven onder de toegestane waarde.

Dat is een bevestiging van eerdere luchtmetingen die onder andere de Milieudienst Rijnmond (DCMR) reeds tijdens de brand verrichtte. Ook uit gras en veegmonsters is gebleken dat de waarden van onder meer zware metalen en dioxine weliswaar licht hoger waren, maar niet zo hoog dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid.