In april 2007 werden in Malatya, een stad in het zuidoosten van Turkije, drie christenen vermoord. Enkele minuten na het misdrijf trof de politie op de plaats van het delict vijf jonge mannen aan. Toen in november van dat jaar het proces tegen hen begon, was de aandacht van buitenlandse media groot. Al snel werd duidelijk dat dit niet het werk was van psychisch gestoorde individuen.

Die bevindingen worden uitvoerig gestaafd in het eind vorige week verschenen rapport ”Murder in Anatolia” van het European Stability Initiative (ESI). Deze Berlijnse denktank doet onderzoek naar schendingen van mensenrechten. „Wat deze moorden anders maakt dan een gewone moord was de verdenking dat dit geen geïsoleerde daad was van een groep jonge nationalisten. Met de voortgang van het onderzoek rezen serieuze vragen. Waren bij deze moord leden van het Turkse leger en ultranationalisten betrokken? Wilde men Turkije destabiliseren door christelijke ‘vijanden’ van de Turkse natie aan te vallen?

Het rapport legt een „ultranationalistische campagne tegen christelijke zendelingen” bloot. Deze worden gezien als „bedreigende elementen” omdat ze de PKK zouden steunen. En, stellen de auteurs, „geïdentificeerd worden als PKK-sympathisant kan een doodvonnis betekenen. De claim dat zendelingen de Turkse separatisten steunen is niet bewezen. Maar hij vormde de afgelopen jaren wel het belangrijkste argument voor de acties tegen hen.”

In het rapport wordt ook een verband gelegd met Jitem, een criminele organisatie binnen het leger die verantwoordelijk wordt gehouden voor duizenden onopgeloste moorden in Turkije in de jaren negentig. Sleutelfiguur is de Turkse ultranationalist en oud-generaal Veli Küçük. „Küçük speelde een leidende rol in de antichristelijke campagnes in Istanbul die voorafgingen aan de moord van de Armeense journalist Hrant Dink. Zowel in Malatya als in Istanbul organiseerden de lokale afdelingen van de ultranationalistische organisatie Grijze Wolven demonstraties tegen christenen. In 2008 werd zowel Veli Küçük als Levent Temiz, leider van de Grijze Wolven in Istanbul, gearresteerd op verdenking van lidmaatschap van Ergenekon.” Ergenekon is een nationalistische en islamitische beweging die ervan verdacht wordt een coup tegen de regering te hebben voorbereid. Dat leidde in 2008 tot de arrestatie van tientallen personen. De advocaten die de slachtoffers van de zaak Malatya verdedigen, hebben de rechters gevraagd om deze zaak te voegen met de Ergenekonprocessen. Daarover is nog niet beslist. Donderdag vindt een nieuwe zitting in het Malatyaproces plaats.