Toen ruim een halve eeuw geleden de Noordoostpolder werd drooggelegd, werd er weinig tot geen rekening gehouden met Urk. Het eiland raakte met de inpoldering zijn centrale ligging in de Zuiderzee en traditionele werkgelegenheid kwijt. Ondanks de enorme veranderingen werd de bevolking niet om haar mening gevraagd en was ze nauwelijks op de hoogte van de grootse plannen.

Achteraf gezien hoefde dat ook niet: de Urker gemeenschap werd bewust buitengesloten. De inpolderaars probeerden de helft van de bevolking gedwongen te laten verhuizen; het overbevolkte eiland kreeg er geen meter grond bij.

Momenteel herhaalt de geschiedenis zich, menen de Urkers. Door de geplande aanleg van Nederlands grootste windpark op een steenworp afstand van de historische dorpskern raakt het voormalig eiland zijn unieke dorpsaanzicht kwijt. Urks ‘achterland’, het IJsselmeer, krijgt met het windpark een industriële uitstraling. Opnieuw wordt de gemeenschap niet om haar mening gevraagd.

Als de plannen doorgaan, worden de ruim 18.000 inwoners voor hun gevoel gevangen achter een ijzeren gordijn van ‘Euromasten’. Urk voorziet negatieve impact op toerisme en uitbreidingsmogelijkheden. Het voormalige eiland vreest tevens overlast door geluid en slagschaduw, waardevermindering van onroerend goed, schade aan de dijken, teloorgang van flora en fauna, en negatieve gevolgen voor beroepsvaart, pleziervaart en visserij.

Men zou verwachten dat anno 2011 Urk over zijn eigen toekomst zou mogen beslissen en dat de inspraak en de voorlichting sterk verbeterd zouden zijn. Dit is zeker niet het geval.

Een van de redenen voor de gebrek aan inspraak en voorlichting is het feit dat het windpark op grond van de gemeente Noordoostpolder wordt gebouwd en Urk ‘slechts’ buurgemeente is. Het lijkt ook anno 2011 mogelijk te zijn om op 1,5 kilometer van een relatief dichtbevolkte gemeenschap een industrieel complex te bouwen zonder de omwonenden op de hoogte te brengen of om hun mening te vragen.

Het windpark was al een rijksprojectplan, waarin diverse inspraakstappen kunnen worden overslagen. In plaats van voor een gesprek met de bevolking is er gekozen voor harde maatregelen. De Crisis- en Herstelwet maakte het de overheid nog makkelijker; zelfs de gemeente Noordoostpolder heeft niets meer in te brengen. Naar de impact van de geplande megaturbines op omwonenden is nauwelijks of geen wetenschappelijk onderzoek verricht.

In Urk wordt het onrecht van toen nog altijd gevoeld, en opnieuw ervaren. De Urkers zijn inventief genoeg om ook ditmaal te overleven – het zit hen in het bloed. Dat is het punt niet. Het punt is dat Nederland bereid lijkt te zijn om een prachtig stukje erfgoed, het IJsselmeergebied, op te offeren ter wille van ”het milieu”. Het landschap van het hart van Nederland ligt op het offerblok.

De auteur is medeoprichter van het Comité Urk Briest en schrijver van het boek ”Zoutzoet” over de inpoldering van de Zuiderzee.