Haar visie op gezonde voeding is niet gangbaar. Waar de huidige medische wetenschap stoffen zoals vitaminen, mineralen of essentiële vetzuren veelal afzonderlijk onderzoekt, hecht Tjioe veel waarde aan het volledige, onbewerkte levensmiddel. „Het effect van de interactie tussen de honderden verschillende stoffen is namelijk groter dan de werking van de afzonderlijke componenten.”

Wanneer iemand erachter wil komen of vette vis gezond is, begaat hij een fout wanneer hij dat test door mensen capsules met visolie te laten slikken, stelt Tjioe. „Een levende vis heeft heel wat meer in zich. Op basis van zo’n studie zou je nooit mogen concluderen dat het eten van vette vis niet effectief is. Toch is dat wel de manier waarop wetenschappers vandaag de dag de relatie tussen voeding en gezondheid onderzoeken.”

Bij de behandeling van haar patiënten baseerde Tjioe zich op het werk van de Duitse arts prof. dr. Werner Kollath (1892-1970, zie kader). Hij verdiepte zich in de tekorten die in het lichaam ontstaan wanneer mensen veel industrieel bewerkte voedingsmiddelen eten zoals margarine, witbrood, suiker en ingeblikte groenten. De voedingstherapeute kwam in aanraking met het gedachtegoed van Kollath toen ze de kliniek van een internist in Duitsland bezocht. „Ik heb zijn werk bestudeerd en hierop voortgeborduurd.”

In haar eigen praktijk, die ze tot haar 75e runde, zag Tjioe steeds opnieuw hoe belangrijk volwaardige voeding is voor een goede gezondheid. Of de patiënten nu bij haar kwamen met huidaandoeningen, spijsverteringsproblemen, allergieën of gedragsstoornissen, bij tal van hen verminderden of verdwenen de klachten met een uitgebalanceerd dieet. „Steeds weer zag ik wondertjes.” Het was voor haar de bevestiging: ik zit op het juiste spoor.

„Het aantal calorieën zegt niets”, benadrukt Tjioe. „Het gaat om de levende stoffen.” Ze doelt daarbij op bestanddelen in het voedsel die biologisch actief zijn. Het menselijk lichaam herkent zo’n stof en kan deze gebruiken om de eigen biologische processen goed te laten verlopen. Wordt zo’n voedingsmiddel sterk verhit, geraffineerd of geconserveerd, dan kan het voor het menselijk lichaam onbruikbaar of zelfs schadelijk worden.

Bij kristalsuiker en bloem ontstaat een probleem doordat er hulpstoffen zijn verwijderd die nodig zijn voor een goede afbraak. Met gesteriliseerde melk kan het lichaam niet goed uit de voeten doordat eiwitten zo zijn vervormd dat ze niet meer worden herkend. Dergelijke ‘dode’ bestanddelen dienen alleen nog als brandstof in de stofwisseling, maar nauwelijks meer als bouwstof.

Bij elke patiënt trok Tjioe een paar uur uit voor het intakegesprek, waarin ze niet alleen vroeg naar gezondheidsklachten en medicijngebruik, maar ook naar ziekten en aandoeningen van de ouders en hoe het voedingspatroon er van kinds af aan uitzag. „Zo probeerde ik erachter te komen of de oorzaak van de klachten in de voeding kon liggen.”

Doordat ze 24 jaar lang klachten en eetpatronen consequent in kaart bracht, ontdekte Tjioe na verloop van tijd verbanden tussen aandoeningen en tekorten aan voedingsstoffen. „Op een gegeven moment worden die patronen een waarheid voor je. Aan anderen is die alleen moeilijk uit te leggen.”

De aanpak van Tjioe is volgens de wetenschappelijke standaarden niet ”evidence based” te noemen. „Bij mijn praktijkonderzoek heb ik niet met controlegroepen gewerkt. Met voeding kan dat eigenlijk ook niet. Er zijn zo veel factoren die invloed hebben op de gezondheid. Bovendien vind ik dat je voeding niet mag benaderen als een exacte wetenschap. Dan zie je te veel dingen over het hoofd.”

Haar ruime praktijkervaring vormde de basis voor het boek ”Beter met voeding” (ISBN 9789081593113 ; 18,50 euro), waarin ze beschrijft welke klachten kunnen ontstaan door een eenzijdig eetpatroon en uiteenzet waaruit volwaardige voeding bestaat. „Het is geschreven voor mensen die bewust aan hun gezondheid willen werken. Ik ga uit van eerlijke producten uit natuurvoedingswinkels. Dat kost meer, maar je krijgt het dubbel en dwars terug in gezondheid.”

Als belangrijke pijlers voor een volwaardig eetpatroon noemt Tjioe: volle granen „met de kiem”, rauwkost „voorafgaand aan de warme maaltijd” en koudgeperste olie – „goed voor hersenen en huid.”

Sinds kort zijn er natuurvoedingskundigen die werken volgens de methode zoals in het boek is beschreven. „Ik hoop dat in de beroepsgroep van diëtisten of voedingstherapeuten het besef zal toenemen dat ze veel meer in hun mars hebben dan ze weten.”

Dit interview had plaats in november. Mia Tjioe-America (83) overleed op 1 december, een maand na de verschijning van haar boek.

www.betermetvoeding.nl om het boek te bestellen.

Melk niet in de magnetron

„Kinderen moet je vers eten geven”, stelt Mia Tjioe. „Volwassenen kunnen een warme maaltijd wel eens opwarmen in de magnetron. Maar doe dat niet met baby- of kindervoeding.”

Onder veehouders is algemeen bekend dat pasgeboren kalveren altijd eerst biest te drinken moeten krijgen, de allereerste melk die een koe geeft na de bevalling. Hierin zitten veel specifieke stoffen die het kalf de eerste twee dagen nodig heeft om een goed afweersysteem te kunnen opbouwen. Zo wordt het beschermd tegen allerlei infecties.

Omdat het wel eens gebeurt dat een koe geen biest geeft na de geboorte, heeft een veehouder altijd wat van een andere koe in de diepvries om een kalf toch een goede start te geven. Agrarische vakbladen wijzen erop dat bij het opwarmen van de biest geen magnetron gebruikt mag worden. Anders gaan er te veel waardevolle stoffen verloren, waardoor het kalf later vatbaarder is voor ziekten.

Tjioe behandelde ooit een jong gezin waar de biest voor de kalveren, volgens voorschrift, altijd au bain-marie werd opgewarmd. De voeding voor de kleine kinderen ging echter standaard in de magnetron, omdat niemand dit ooit had afgeraden. „Later vermeldde het consultatiebureau wél dat afgekolfde melk niet in de magnetron mag.”

Al sinds 1992 is bekend dat afgekolfde moedermelk bij verwarming in de magnetron, zelfs bij een laag vermogen, een belangrijk deel van zijn ziektebestrijdende vermogen verliest. „Wat bij moedermelk is aangetoond, geldt natuurlijk ook voor andere melk en babyvoeding, omdat de voedselmoleculen hiervan evengoed vervormen en kapotgaan.”

Het opwarmen van baby- en kindervoeding in de magnetron heeft daarmee zeer nadelige gevolgen voor de gezondheid van het kind. „Zij hebben de natuurlijke vitale stoffen hard nodig om een goed immuunsysteem op te bouwen.”

Kollath in het kort

-Een voedingspatroon met veel industrieel bewerkte producten geeft tekorten aan onmisbare stoffen in het lichaam.

-Deze tekorten leiden op termijn tot gezondheidsklachten.

-Het opbouwen van tekorten kan tientallen jaren duren doordat het lichaam aanvankelijk een flinke reservevoorraad heeft.

-Opgebouwde tekorten worden doorgegeven aan de volgende generatie en stapelen zich zo op.

-Eenzijdige voeding geeft bij een volgende generatie al op jongere leeftijd gezondheidsproblemen, want deze is gestart met een kleinere reservevoorraad. Dit blijkt ook uit laboratoriumonderzoek met proefdieren.

-De meeste vitaminen functioneren alleen in samenwerking met andere –soms onbekende– hulpstoffen.

-In voedsel zitten mogelijk nog onontdekte stoffen die onmisbaar zijn voor de gezondheid.